Cechy skutecznego nawozu wapniowego
Wapnowanie to jeden z ważniejszych zabiegów, jakie należy wykonać, by doczekać się dobrych plonów. Bardzo ważne jest pochodzenie surowca, ale również jego forma i właściwości. Skuteczność zabiegu wapnowania zależy od formy i jakości wapna nawozowego. Najbardziej efektywne są wapna tlenkowe, które najszybciej rozpuszczają się w roztworze glebowym, a następnie węglanowe i dolomity. Podstawowym surowcem do produkcji nawozów wapniowych są złoża wapieni lub dolomity. Zawierają one głównie węglan wapnia przyjmujący różną strukturę krystalograficzną zależną od wieku złoża. Najmłodsze złoże stanowi amorficzny węglan wapnia – kreda, a złoża najstarsze zawierają głównie grubokrystaliczny kalcyt.
Jest to bardzo istotne, gdyż aktywność chemiczna (reaktywność) jest ściśle związana z wiekiem geologicznym surowców wapiennych. Waha się ona od kilkunastu procent dla wapieni i dolomitów z okresu prekambryjskiego do nawet 100% dla miękkich skał z okresu kredy. Równie wysoką reaktywność ma nawóz granulowany wapienny produkowany przez Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o. o., gdyż są one wytwarzane z najwyższej jakości surowców wapiennych niewiele starszych od kredy, bo pochodzących z okresu późnojurajskiego.
Skały ze starszych formacji geologicznych są zwykle twardsze i wymagają większego rozdrobnienia w celu uzyskania odpowiedniej reaktywności, która jest miarą szybkości reakcji nawozu wapniowego z glebą. Reaktywność wyraża się w procentach w stosunku do aktywności świeżo strąconego węglanu wapnia, który przyjęto za 100%. Wskaźnik ten jest ściśle związany ze stopniem rozdrobnienia surowca i wzrasta w miarę jego zwiększenia.
Jak działa nawóz granulowany Polcalc III Generacji?
Nawozy produkowane przez firmę Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o. o., tj. Polcalc III Generacji i SuperMag, charakteryzują się stuprocentową rozpuszczalnością i reaktywnością. Wynika to z faktu, że są one produkowane z ekstremalnie rozdrobnionych mączek (wapniowej i wapniowo-magnezowej), których wielkości pojedynczych ziarn wynoszą od 0,001 do 0,1 mm, przy czym 50% tych cząsteczek ma wielkość 0,02 mm. (Ryc. 2., Fot. 1.).
Jak wykazano, stopień rozdrobnienia surowca wpływa na wzrost reaktywności nawozu wapniowego. Potwierdzają to wcześniejsze obserwacje opisane przez Boguszewskiego (1980). Wykazał on na przykładzie gliny lekkiej – po osiemnastu miesiącach od wapnowania – że wraz ze wzrostem stopnia rozdrobnienia frakcji wapna wzrasta jego reaktywność chemiczna, co bezpośrednio przekłada się na znaczne zmniejszenie efektywnej dawki nawozu. Warto zauważyć, że większe korzyści osiąga się, stosując zimowe wapnowanie. Wapno nie wchłania wody, tak jak działoby się to w okresie wiosennym. Dzięki temu gleba nie jest przesuszona, więc rośliny mogą kiełkować i rozwijać się szybciej.
Boguszewski (1980) podaje, że zastosowanie wapna magnezowego (dolomitu) o średnicy frakcji poniżej 0,4 mm w ilości 7,5 t CaCO3ˑha-1 działało niemal tak samo, jak 12,5 t CaCO3ˑha-1 wapna magnezowego o średnicy frakcji 0,4 – 0,8 mm. Natomiast zastosowanie 25 t CaCO3ˑha-1 wapna magnezowego o średnicy frakcji powyżej 2,4 mm okazało się nieefektywne (Ryc. 1.). Tak więc reaktywność chemiczna jest głównym, ale nie jedynym wskaźnikiem decydującym o wielkości efektywnej dawki nawozowej wapna. Drugim, niemniej istotnym, wskaźnikiem jest siła zobojętniania (ogólna alkaliczność), czyli zdolność jednostki masy nawozu do zobojętnienia określonej ilości kwasu. Jest ona wyrażana w procentach w stosunku do 1 g CaO, dla którego wartość siły zobojętniania przyjęto za 100%.
Ogólna alkaliczność teoretycznie powinna być równa procentowej zawartości CaO w nawozie. Rzeczywista wartość siły zobojętniania jest jednak mniejsza niż procentowa zawartość CaO, gdy w nawozie część wapnia występuje w formie soli obojętnej, np. CaSO4, lub wyższa, gdy w nawozie obok wapnia występuje magnez. Dzieje się tak dlatego, ponieważ tlenek magnezu ma o 40% większą siłę zobojętniania niż tlenek wapnia.
Skuteczność i dawkowanie nawozu Polcalc III Generacji
Siła zobojętniania granulowanych nawozów wapiennych produkowanych przez Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o. o. ma następujące wartości: Polcalc III Generacji – 54,1%, SuperMag – 53,4%. Tak wysokie wartości siły zobojętniania produkowanych przez nas nawozów, innowacyjna technologia ich produkcji oraz opisany wcześniej stopień rozdrobnienia mączki wapiennej (Ryc. 2., Fot. 1.), którego efektem jest 100% ich reaktywności, pozwala na stwierdzenie, że efektywne dawki naszych nawozów wynoszą od 500 do 1000 kgˑha-1 (Tab. 1 i Tab. 2.). Na ostateczną wielkość dawki granulowanych nawozów Polcalc III Generacji oraz SuperMag mają wpływ: kategoria agronomiczna gleby, odczyn wyjściowy (początkowy) gleby i gatunek uprawianej rośliny.
Produkowane przez naszą firmę granulowane nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe można stosować zarówno przedsiewnie, jak i pogłównie. Decyzję o wyborze wapna nawozowego rolnik powinien podejmować w oparciu o aktualne wyniki badań próbek gleby wykonywane między innymi przez OSChR. Należy pamiętać, że na gleby kwaśne o niskiej zawartości magnezu stosujemy wapno magnezowe SuperMag. Dzięki takiej metodzie nawożenia można uzyskać większą odporność roślin, a tym samym wyższe plony.
Ryc. 2. Wpływ rozdrobnienia ziarn surowca użytego do produkcji nawozu wapniowego i wapniowo-magnezowego na szybkość reakcji zmiany pH gleby
Fot. 1. Wygląd surowca użytego przez Polcalc Sp. z o.o. do produkcji granulowanych nawozów wapniowych pod mikroskopem elektronowym
Tabela 1. Orientacyjne dawki wapna granulowanego Polcalc III Generacji i bi calc+
Tabela 2. Orientacyjne dawki granulowanego wapna magnezowego SuperMag
Dawki dotyczą wyłącznie nawozu SuperMag i zostały opracowane na podstawie innowacyjnej metody systematycznego nawożenia wapnem granulowanym.
