Podniesienie odczynu gleby wpływa na opłacalność produkcji roślinnej
Przy obecnych cenach nawozów mineralnych, które rosną z tygodnia na tydzień, warto zastanowić się nad znalezieniem złotego środka w planowaniu nawożenia roślin uprawnych. Już od dawna naukowcy zajmujący się agronomią donoszą o znaczącym wpływie odczynu gleby i jonów wapnia na wykorzystanie przez rośliny pierwiastków mineralnych zawartych w stosowanych nawozach oraz skumulowanych w glebie (Hałubowicz-Kliza 2006, Grzebisz 2016). Wykazano, że prawidłowo wykonany zabieg wapnowania przyczynia się do podniesienia odczynu gleby, a przez to do wzrostu efektywności nawożenia (Ryc. 1). To jednoznacznie wskazuje, że podniesienie odczynu gleby z pH 4,5 do pH 6,0 powoduje ponad dwukrotny wzrost efektywności azotu, fosforu i potasu (Hałubowicz-Kliza 2006).
W przypadku uprawy roślin na glebach o uregulowanym odczynie możemy częściowo zmniejszyć dawki NPK bez obawy o plonowanie roślin, zwłaszcza gdy jest to ziemia o przynajmniej średniej zasobności. W przypadku fosforu korzystna zmiana odczynu gleby z kwaśnego na lekko kwaśny lub obojętny przyczynia się natomiast do jego przekształcenia z formy nieprzyswajalnej (uwstecznionej) w przyswajalną, co może dodatkowo zwiększyć jego ilość bezpośrednio dostępną dla roślin uprawnych.
Wapno nie zastąpi jednak wszystkich niezbędnych dla roślin pierwiastków. Dlatego, jeżeli chcemy uzyskać opłacalne plony, nie możemy całkowicie zrezygnować z nawożenia naszych upraw. Dobór dawek poszczególnych pierwiastków zawsze należy ustalać na podstawie przeprowadzonych analiz chemicznych próbek glebowych, które powinny być wykonane przez akredytowane stacje badawcze państwowe (OSChR) lub prywatne.
Dysponując tymi informacjami, możemy ustalić wielkość dawki nawozowej danego pierwiastka, niezbędnego przy założonym plonie rośliny uprawnej. Przy czym – jak wykazała Hałubowicz-Kliza (2006) – na jego wielkość wpływa odczyn gleby (Tab. 1). Plon względny w przypadku roślin uprawnych wrażliwych na odczyn gleby przy pH 5,0 waha się od 2% (burak cukrowy) do 73% (rzepak ozimy). Podniesienie odczynu gleby do pH 5,7 jak wykazała Hałubowicz-Kliza (2006), powoduje znaczący wzrost plonu względnego (Tab. 1).
Dobrze zaplanowana produkcja roślinna – jakie wapno stosować?
Taki wzrost odczynu gleby jest możliwy dzięki zastosowaniu 0,5 tony granulowanego wapna węglanowego Polcalc III Generacji. Potwierdzają to badania własne wykonane przez firmę Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o. o. w Stacji Badawczej WRiB UTP w Mochełku. Zastosowanie 1 tony wspomnianego nawozu spowodowało z kolei wzrost odczynu gleby o 1 jednostkę pH. Tak znaczna zmiana jest wynikiem wysokiej reaktywności nawozu Polcalc III Generacji, która wynosi 100%.
Zastosowanie tego wapna przyczynia się do szybkiego wzrostu odczynu gleby, co istotnie wpływa na opłacalność uprawy roślin wrażliwych na zakwaszenie gleby, do których zaliczamy m.in. pszenicę ozimą, rzepak ozimy oraz kukurydzę. Dla wspomnianych gatunków obliczono opłacalność ich uprawy przy różnym odczynie gleby, uwzględniając średnie ceny rynkowe zastosowanych pierwiastków NPK, ceny skupu ziarna i nasion rzepaku (aktualne na 12.10.2021 roku) oraz wyniki badań Hałubowicz-Kliza (2006) przedstawione w tab. 1. W obliczeniach uwzględniono również koszt zakupu 1 tony nawozu Polcalc III Generacji, zastosowanego w celu zmiany odczynu gleby.
Jaka jest przybliżona opłacalność produkcji roślinnej w Polsce?
Wyniki symulacji opłacalności zostały przedstawione w formie wykresów (Ryc. 1–6). W przypadku uprawy pszenicy ozimej zastosowanie 1 tony wapna Polcalc III Generacji dało 100–1800 zł zysku z 1 ha (Ryc. 2). Dla rzepaku ozimego zysk wyniósł 1100–1200 zł/ha (Ryc. 4). Natomiast w przypadku kukurydzy szacowany zysk to 1200–2900 zł/ha (Ryc. 6). Przedstawione szacunkowe (prognozowane) wartości zysku dla wybranych gatunków roślin uprawnych wahają się w znacznych zakresach, które zależą od wartości końcowej pH gleby uzyskanej po zastosowaniu 1 tony wapna granulowanego Polcalc III Generacji.
W celu uzyskania szczegółowych informacji dotyczących nawozów produkowanych przez Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o. o. zachęcamy Państwa do kontaktu z naszymi dystrybutorami lub do zapoznania się z informacjami zawartymi na naszej stronie internetowej: www.polcalc.pl.
Dlaczego wapnowanie gleb jest obecnie najlepszym rozwiązaniem?
Podane wyżej symulacje powstały wyłącznie do celów doradczych. Ceny nawozów, a przede wszystkim paliw niezbędnych do ich rozsiewania zmieniają się bardzo dynamicznie. Dlatego przedstawione powyżej wykresy należy analizować wyłącznie poglądowo. Podane kwoty mogą nie zgadzać się z aktualną sytuacją na rynku. Warto natomiast bardzo dosłownie potraktować wykresy obrazujące wzrost plonowania przy zastosowaniu odpowiednich preparatów. Widać na nich jasno, jak wapnowanie wpływa na zwiększenie ilościowe plonów poprzez poprawę ogólnego stanu uprawianych roślin. Proces ten bezpośrednio wpływa na ich kondycję i odporność, dzięki czemu możemy przyjąć, że zdrowe rośliny wydadzą obfite plony.
Nie jest żadną tajemnicą, że w warunkach, gdy odczyn gleby jest uregulowany, nawozy lepiej się przyswajają. W efekcie można w pełni wykorzystać ich możliwości. To z kolei wpływa korzystnie na ilość nawozu, którą musimy dawkować do gleby, aby uzyskać zadowalające plony.