Wapno jest jednym z najważniejszych makropierwiastków niezbędnych dla wzrostu i rozwoju roślin. Wielu autorów wykazało, że pierwiastek ten nie tylko poprawia odczyn gleby, ale również jest potrzebny do przebiegu najważniejszych procesów fizjologicznych w roślinie. W artykule wykonano symulację zysków, które wykazały znaczący wpływ wapnowania na opłacalność uprawy kukurydzy. Zastosowanie wapna Polcalc III Generacji lub SuperMag przyczynia się do podniesienia odczynu gleby z kwaśnego do optymalnego dla wzrostu kukurydzy na ziarno. Oszacowana wartość obliczonego przychodu plonu po zastosowaniu wapna wynosiła 16,86 dtˑha-1, co po przemnożeniu przez cenę skupu ziarna na dzień 7 kwietnia 2022r. dało przyrost wartości 1861,6 zł ˑha-1.
Kukurydza jest najważniejszą rośliną paszową uprawianą w Polsce na ziarno i kiszonkę. Areał uprawy tej rośliny w 2019 roku wynosił 1621 tys. ha i był o 402 tys. ha większy niż w 2014 roku (Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2020). Tak znaczny wzrost powierzchni uprawy kukurydzy wskazuje, iż jest ona uprawiana na coraz słabszych gruntach rolnych, które cechuje kwaśny odczyn gleby i niska zasobność w próchnicę i niezbędne składniki mineralne. Pogląd ten potwierdza porównanie średnich plonów ziarna kukurydzy zebranych w 2019 roku w gospodarstwach rolnych, z uzyskanymi w stacjach doświadczalnych Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych. W przypadku gospodarstw plon ten wynosił 56,2 dtˑha-1, a w stacjach 110,7 dtˑha-1 ziarna o wilgotności 14% (Tab. 1, Tab. 2). Uzyskana różnica w plonie wynosi aż 54,5 dtˑha-1. Wskazuje ona jednoznacznie, że w przypadku stacji doświadczalnych kukurydza jest uprawiana na glebach o wysokiej zasobności w składniki odżywcze i optymalnym odczynie na poziomie pH 6,0 – 6,7. Natomiast kukurydza w gospodarstwach rolnych jest z reguły uprawiana na glebach o niskiej zasobności w próchnicę i niezbędne pierwiastki mineralne, która często ma kwaśny odczyn od pH 4,6 do pH 5,5. Jak wykazują liczne badania naukowe kwaśny odczyn gleby wpływa na zahamowanie pobierania makropierwiastków, co znacząco zmniejsza uzyskany plon kukurydzy (Hałubowicz-Kliza 2006, Deja i Remarczyk 2018). Deja i Remarczyk (2018) na podstawie badań określili efektywność wapnowania. Wykazali, że podniesienie kwaśnego odczynu gleby do optymalnego dla kukurydzy powoduje wzrost plonu ziarna o 33-70%. Wspomniani autorzy wykazali również, że zastosowanie wapna magnezowego powoduje dalszy wzrost plonu o co najmniej 10-15% czyli efekt „samego” magnezu na glebach z niedoborem tego pierwiastka. Natomiast Hałubowicz-Kliza (2006) określiła efektywność podstawowego zabiegu wapnowania w zależności od odczynu gleby (Ryc. 1). Autorka wykazała, że podniesienie odczynu gleby z kwaśnego do optymalnego dla kukurydzy, poprzez zastosowanie wapnowania, powoduje 30% przyrost plonu ziarna. Żeby osiągnąć zamierzony efekt należy zastosować 1-2 tony wapna na 1 hektar uprawy kukurydzy (Tab. 3). Przy czym dawka ta zależy od stopnia rozdrobnienia surowca, który wpływa na reaktywność wapna – szybkość podnoszenia pH gleby (Ryc. 2). Dlatego szczególnie istotne jest zastosowanie dobrych i sprawdzonych węglanowych nawozów wapniowych korzystnie oddziałujących na strukturę i odczyn gleby. Jednym z najlepszych krajowych producentów wapna nawozowego jest firma Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o.o.
Przedstawione powyżej dane literaturowe umożliwiają określenie wpływu dawki wapna na zwiększenie opłacalności uprawy kukurydzy na ziarno. Jest to szczególnie ważne teraz, tj. w okresie poprzedzającym siewy kukurydzy. Zakładając, że średni plon ziarna kukurydzy wynoszący w 2019 roku 56,2 dtˑha-1, jak wykazano powyżej, uzyskany na glebach kwaśnych zostanie zwiększony o 30% poprzez zastosowanie podstawowego zabiegu wapnowania, zgodnie z badaniami Hałubowicz-Kliza (2006) do 73,06 dtˑha-1. Uzyskany przyrost plonu ziarna kukurydzy tj. 1,686 tˑha-1 pomnożymy przez 1460 zł- aktualną na 07.04.2022r. cenę skupu 1 tony ziarna uzyskamy dodatkową kwotę 2461,6 złˑha-1, którą należy pomniejszyć o cenę zakupu i rozsiewu wapna. W przypadku zastosowania wapna granulowanego Polcalc III Generacji lub SuperMag od 2461,6 złˑha-1 należy odjąć 600 zł. Wówczas zysk uzyskany dzięki zastosowaniu podstawowego zabiegu wapnowania wyniesie 1861,6 złˑha-1 (Ryc. 3). Wapna granulowane tj. Polcalc III Generacji oraz Supermag (wapno granulowane z magnezem) mogą być zastosowane wiosną, na początku marca, przed siewem kukurydzy lub pogłównie gdy rośliny wykształcą 2-4 liście właściwe. Granulaty te są całkowicie bezpieczne dla kukurydzy i mogą być stosowane nawet na wilgotne rośliny.
Szczegółowe informacje dotyczące wymienionych w artykule nawozów wapniowych oraz możliwości ich zakupu znajdą Państwo na naszej stronie internetowej – polcalc.pl.
Tab. 1. Średni plon ziarna kukurydzy o wilgotności 14% uzyskany w gospodarstwach rolnych w 2019 roku (źródło: Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2020)
Tab. 2. Średni plon ziarna, dla wzorca, kukurydzy o wilgotności 14% uzyskany w doświadczeniach porejestrowych przeprowadzonych przez stacje doświadczalne Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (źródło: COBORU, Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych, Kukurydza 2019)
Ryc. 1. Efektywność podstawowego zabiegu wapnowania w zależności od odczynu gleby (źródło: Hałubowicz –Kliza 2006)
Tab. 3. Dawka wapna na gruntach ornych w tonach CaOˑha-1 (źródło: Hałubowicz-Kliza 2006)
Ryc. 2. Wpływ stopnia rozdrobnienia wapna na szybkość zmiany pH gleby (źródło: Praca zbiorowa pod red. R. Czuba. Nawożenie mineralne roślin uprawnych, Police 1996)
Ryc. 3. Zysk uprawy kukurydzy na ziarno (złˑha-1) uzyskany po zastosowaniu wapna granulowanego (źródło: fot. wodr.poznan.pl; obliczenia własne autora)
