Wapń jest jednym z najważniejszych makropierwiastków nawozowych, który wpływa na poprawę warunków glebowych tj. strukturę gleby, zawartość materii organicznej czy odczyn. Jest on również niezbędny dla wzrostu i rozwoju roślin uprawnych. Pierwiastek ten warunkuje prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych zachodzących w roślinie, które pobierają od 20 do nawet 200 kg Ca z jednego hektara uprawy (Tab. 1.).
Cykliczne stosowanie wapnia w nawożeniu polskich upraw jest szczególnie ważne ponieważ gleby, na których prowadzimy produkcję roślinną wytworzyły się z glin i piasków zwałowych silnie rozmytych i przesortowanych przez wody lodowcowe w okresie plejstoceńskim. Są one w różnym stopniu zakwaszone (Tab. 2.) i ubogie w składniki odżywcze potrzebne roślinom (Krasowicz i in. 2011; Mocek i Owczarzak 2010).
W Polsce dominują gleby brunatne i płowe oraz bielice (Ryc. 1, Ryc. 2). Są to gleby z reguły zakwaszone o średniej i słabej żyzności zaliczane w większości do IV – VI klasy bonitacyjnej (Ryc. 3.). Dlatego, żeby prawidłowo na nich gospodarować należy w pierwszej kolejności zadbać o ich prawidłowy odczyn poprzez wykonanie zabiegu wapnowania. Jest on podstawowym zabiegiem uprawowym, który należy wykonywać nawet co 2 lata, tak żeby utrzymać odczyn gleby na optymalnym poziomie tj. pH 6,0 (Pietr i Krysztoforski 2022).
Podniesienie odczynu gleby do pH 6,0 powoduje 40% wzrost efektywności nawożenia NPK w porównaniu do poziomu wykorzystania tych makropierwiastków przy pH 5,0 (Ryc. 4.). Uregulowanie odczynu gleby do lekko kwaśnego (minimum pH 6,0) jak wykazali Deja i Remarczyk (2018) powoduje przyrost plonów: pszenicy i jęczmienia o 15-30%, żyta i owsa o 10-15%, rzepaku o 15-30%, a kukurydzy o 33-70%. Uregulowanie odczynu gleby poprzez jej wapnowanie wpływa korzystnie na zwiększenie liczby pożytecznych bakterii glebowych. W glebach o lekko kwaśnym odczynie (pH 6,0-6,5) znacząco zwiększa się zawartość bakterii z rodzaju Azotobacter i Clostridium pasteurianum asymilujących wolny azot z powietrza (Krysztoforski 2019). Mogą one dostarczyć roślinom nawet do 30 kg N·ha-1, który przyczyni się do wzrostu ich plonów.
Wapnowanie gleb, małymi dawkami nawozowymi, powoduje stabilizację mikrobiologii gleby (Pietr i Krysztoforski 2022) oraz zmniejsza koncentrację jonów glinu, których wysoka zawartość w roztworze glebowym powoduje deformację stożków wzrostu i obumieranie włośników (Ryc. 5.). Dlatego zabieg ten wpływa korzystnie na rozwój systemu korzeniowego rośliny co jest szczególnie istotne w latach o znacznym deficycie wody opadowej dostępnej dla roślin (www.duka, Delhizei Ryan 1995).
Wapnowanie gleby wpływa również na zwiększenie w niej zawartości próchnicy glebowej, która gromadzi zapas wody dla roślin na okres deficytu opadów. Wykazano, że wzrost zawartości próchnicy w glebie o 1% zwiększa pojemność wodną gleby w poziomie akumulacyjnym o 80 m3 dla 1 ha pola (Pietr i Krysztoforski 2022). Jest to szczególnie istotne w przypadku polskich upraw, w których w strukturze zasiewów dominują zboża uprawiane na powierzchni 5,9 mln ha. Wśród zbóż największy areał zajmuje pszenica ozima – 2.283.491,66 ha (stat.gov.pl). Jest ona bardzo wymagającą roślinom uprawną. Pszenica powinna być uprawiana na glebach dobrych tj. średnich o pH 6,0 i ciężkich o pH 7,1. Odpowiedni odczyn gleby umożliwia pszenicy zbudowanie mocnego systemu korzeniowego, który zapewni jej większą zimotrwałość jak również większą odporność na suszę i choroby. Dobrze rozwinięty system korzeniowy to dobre zaopatrzenie pszenicy ozimej w N; P; K; Mg i inne pierwiastki niezbędne. Nawozy wapniowe (głównie formy sypkie) powinny być zastosowane przed siewem rośliny przedplonowej mało wrażliwej na świeże zastosowanie wapna, które powinno zostać dokładnie wymieszane z warstwą orną gleby. W przypadku uprawy pszenicy ozimej bardzo dobre efekty uzyskujemy również poprzez pogłówne zastosowanie granulowanego wapna węglanowego np. Polcalc III Generacji w dawce od 500 kg∙ha-1 do 1000 kg∙ha-1. Nawóz ten możemy stosować od momentu jesiennych wschodów pszenicy aż do początku listopada. Możliwe jest również zimowe zastosowanie wapna granulowanego Polcalc III Generacji. Wyjątkowo wapnowanie można wykonać na przedwiośniu (bardzo niskie pH powodujące zahamowanie wzrostu, słabe ukorzenienie się i krzewienie), jednak nie później niż 3 tygodnie przed terminem wysiewu nawozów azotowych i ruszeniem wegetacji, kiedy gleba ulega bardzo powolnemu procesowi odmarzania. W godzinach porannych jest ona na tyle zmarznięta, że bez szkody dla jej struktury można wjechać w pole rozsiewaczem i wysiać 500 kg∙ha-1 do 1000 kg∙ha-1 Polcalcu III Generacji. W trakcie dnia wierzchnia warstwa rozmarza, a nawóz powoli wchodzi w reakcję z wodą, rozpoczynając proces powierzchniowego odkwaszania gleby (Ryc. 6.). Stosując wapno wiosną musimy się jednak liczyć z pewnymi stratami azotu z zastosowanych nawozów mineralnych.
Szczegółowych informacji dotyczących naszych produktów nawozowych oraz ich korzystnego wpływu na właściwości gleby uzyskają Państwo telefonując na infolinię: 880-880-801. Zachęcamy Państwa również do kontaktu z naszymi przedstawicielami handlowymi oraz dystrybutorami naszych nawozów, których aktualny wykaz znajdą Państwo na naszej stronie internetowej (www. polcalc.pl).
