Zawartość wapnia w skorupie ziemskiej wynosi około 3,6% jej masy i jest ona znacznie wyższa niż zawartość potasu, magnezu oraz fosforu. Pierwiastek ten jest dominującym kationem zarówno w kompleksie sorpcyjnym, jak i roztworze glebowym gleb uprawnych. Ilość wapnia wymiennie związanego przez kompleks sorpcyjny gleby wynosi około 60 – 80% ogólnej jego pojemności (Wójcik 1998).
Nawet na glebach bardzo kwaśnych stopień wysycenia kompleksu sorpcyjnego przez jony wapnia waha się w granicach 10 – 30% (Barber 1995; Wójcik 1998), a wapnowanie tych gleb jest jednym z najważniejszych zabiegów agrotechnicznych. Zabieg ten przyczynia się do wzrostu odczynu (pH) gleby jak również jest istotnym procesem dostarczającym wapnia roślinom szczególnie wymagającym, do których należy rzepak. Na plantacjach z niedoborem wapnia w okresie jego kwitnienia zaobserwowano między innymi zawijanie się łodyg rzepaku tuż pod kwiatostanem ku dołowi, co daje efekt zwiędniętej rośliny. Wykazano również, że rzepak na wyprodukowanie 3 ton nasion wraz z plonem ubocznym pobiera z gleby około 124 kg Ca·ha-1 czyli tylko nieznacznie mniej niż potasu (153 kg K·ha-1) i kilkukrotnie więcej niż fosforu, którego pobranie kształtuje się na poziomie 30 kg P·ha-1 (Tab. 1.).
Jak wykazały liczne badania rzepak ozimy jest szczególnie wrażliwy na kwaśny odczyn gleby, który powoduje słaby rozwój systemu korzeniowego roślin. Obserwujemy deformację stożków wzrostu korzenia i obumieranie włośników w wyniku oddziaływania wolnych jonów glinu. Dlatego rzepak powinien być uprawiany na glebach dobrych tj. średnich przynajmniej o pH 6,0 i ciężkich o pH 7,1. Odpowiedni odczyn gleby umożliwia roślinie zbudowanie mocnego systemu korzeniowego, który zapewni jej większą zimotrwałość jak również większą odporność na suszę i choroby. Dobrze rozwinięty system korzeniowy rzepaku to dobre jego zaopatrzenie w azot, fosfor, potas, magnez i inne pierwiastki niezbędne.
Przy niskim pH gleb poniżej pH 5,7 nawet bardzo wysokie nawożenie mineralne nie pokryje potrzeb pokarmowych rzepaku, ponieważ zastosowane pierwiastki ulegną uwstecznieniu. Nawozy wapniowe w przypadku planowanej uprawy rzepaku powinny być już stosowane pod roślinę przedplonową. Jeżeli jednak w tym okresie nie wykonano wapnowania gleby to można zastosować wapno sypkie tj. Kujawit lub Radkowit (wapno węglanowe z magnezem) natychmiast po zbiorze rośliny przedplonowej i wymieszać z glebą na głębokość 15 – 20 cm. Jeżeli odczyn gleby mimo wykonanego wapnowania będzie nadal odbiegał od optymalnego tj. poniżej pH 6,0 należy zastosować pogłównie w rzepaku granulowane wapno węglanowe np. Polcalc III Generacji w dawce około 500 kg∙ha-1 do 1000 kg∙ha-1 jednak nie później niż do końca pierwszej dekady listopada. Natomiast w przypadku stwierdzenia odczynu gleby poniżej pH 6,0 i niskiej zawartości magnezu należy zastosować granulowane wapno z magnezem np. SuperMag lub Polcalc Magnez Plus w dawce około 500 kg∙ha-1 do 1000 kg∙ha-1.
Dopuszczalne jest wapnowanie gleb zimą lub wczesną wiosną jednak zabieg ten powinien być stosowany awaryjnie i ostatecznie. Będzie wówczas pełniło funkcje zabiegu ratującego plon. Zastosowanie wapnowania w okresie zimowym wydłuża czas kontaktu wapna z glebą, a ciężki sprzęt rozsiewający nie ugniata nadmiernie gleby i nie niszczy jej struktury. Należy jednak pamiętać, że zabieg ten można wykonać tylko na polach płaskich, na których nie występują spływy wiosenne. W okresie zimy jak i wczesnej wiosny należy stosować wapno węglanowe granulowane – Polcalc III Generacji. Wykonanie wapnowania w okresie zimy nie przyczyni się do spektakularnego wzrostu odczynu gleby jednak nawóz ten będzie dobrym źródłem wapnia niezbędnego dla prawidłowego wzrostu i rozwoju rzepaku.
Wyjątkowo wiosną, gdy pH gleby jest kwaśne lub na rzepaku widzimy ewidentne objawy niedoboru wapnia (zahamowany wzrost, słabe ukorzenienie się rzepaku) można zastosować pogłownie granulowane wapno węglanowe Polcalc III Generacji w dawce około 500 kg∙ha-1 do 1000 kg∙ha-1 najpóźniej na 3 tygodnie przed ruszeniem wegetacji jednak nie później niż do końca pierwszej dekady lutego (Rys. 1). Prawidłowo wykonane wapnowanie rzepaku, rosnącego na glebach o niewłaściwym odczynie, powoduje wzrost plonu nasion nawet o 10-20 %. Uwzględniając aktualne na dzień 14.08.2023 r. ceny skupu nasion rzepaku obliczono, że wapnowanie zwiększy opłacalność tej uprawy o 609 -1218 zł·ha-1.
Granulowane wapna węglanowe Polcalc III Generacji i SuperMag oraz wapna sypkie tj. Kujawit i Radkowit są dostępne u naszych dystrybutorów na terenie całej Polski. W celu uzyskania informacji o najbliższym dystrybutorze prosimy o kontakt telefoniczny: 880-880-801 lub skorzystanie z wyszukiwarki zamieszczonej na naszej stronie internetowej.
