Dlaczego niedobór magnezu w glebie powoduje gorsze plony?
Gleba jest ważnym i istotnym elementem biosfery. Jej zasobność w przyswajalne formy niezbędnych makropierwiastków i mikropierwiastków znacząco wpływa na plonowanie roślin uprawnych. Wykazano, że ponad 90% obszaru Polski stanowią gleby powstałe ze skał osadowych, które w ponad 70% pochodzą z plejstoceńskich glin i piasków zwałowych, silnie rozmytych i przesortowanych przez wody lodowcowe. Najpierw w wyniku hydrolizy materii macierzystej następowało uruchamianie, a następnie wymywanie z nich wapnia, magnezu oraz innych kationów o charakterze zasadowym. Z tego powodu aż 80% użytków rolnych Polski jest w różnym stopniu naturalnie zakwaszonych (Witek 1979; Filipek 1997; Mocek i Owczarzak 2010; Krasowicz i in. 2011; Filipek i Skowrońska 2013).
W przypadku gleb o odczynie kwaśnym o pH 5,0 i niższym drastycznie rosną straty magnezu spowodowane wymywaniem, a zwiększona dostępność jonów glinu pogarsza jego pobieranie. Wobec tego intensywne nawożenie tych gleb magnezem bez zmiany ich odczynu nie jest w pełni skuteczne. Stosując typowe nawozy wapniowo-magnezowe, trzeba uwzględnić, iż uwalnianie z nich magnezu następuje w przeciągu dwóch, a nawet trzech lat. Zaleca się przeprowadzenie tego zabiegu co najmniej rok przed siewem rośliny wymagającej w stosunku do odczynu gleby (optymalne pH 6,5-7,5) i zawartości magnezu takich jak np. buraki cukrowe, dla których krytyczna zawartość magnezu wynosi od 6 mg MgO·100g-1 gleby (gleby lekkie) do 12 mg MgO·100 g-1 gleby w przypadku gleby ciężkiej (Szczepaniak i Musolf 2006; Gołębiewski 2015).
Klasyfikacja zasobności gleb w magnez jest pięciostopniowa. Dla rozwoju roślin optymalna jest nie ta najwyższa, a właśnie średnia. Dlaczego warto kontrolować poziom tego pierwiastka w glebie? Magnez jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu procesów życiowych roślin. Bez niego fotosynteza i pobieranie składników mineralnych z gleby nie mogą odbywać się w sposób wydajny. Magnez jako składnik chlorofilu ma wpływ na prawidłowy rozwój rośliny. Odpowiada za transport asymilatów oraz syntezę białek, tłuszczy i węglowodanów.
Niedobór magnezu w glebie jest przyczyną nieprawidłowego rozwoju systemu korzeniowego, za pomocą którego rośliny pobierają składniki mineralne niezbędne do rozwoju. Płytki system korzeniowy oznacza zahamowanie rozwoju rośliny. Natomiast jego optymalny poziom będzie pozytywnie wpływać na gospodarkę azotem, fosforem i potasem. Co ważne, magnez redukuje poziom azotanów w plonach i zapewnia właściwe magazynowanie fosforu w nasionach roślin. Jeśli niedobór magnezu w glebie zostanie uzupełniony, rozwój roślin będzie przebiegał w sposób prawidłowy. Plony będą odporniejsze na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych.
Niedobór magnezu w glebie – objawy
Jeśli gleba jest uboga w ten pierwiastek lub wręcz brak magnezu w glebie, wówczas możemy obserwować słabszy rozwój rośliny. Charakterystyczne cechy to chlorozy międzynaczyniowe na starszych liściach. Jeśli w tym momencie zdecydujemy się na uzupełnienie poziomu magnezu, zaobserwujemy w tych samych miejscach nerkozy, czyli martwicę pomiędzy nerwami liści. Objawia się to powstawaniem suchych, brązowych plam na liściach.
Badanie gleby jest lepszym rozwiązaniem – próbkę można pobrać i sprawdzić przed wysiewem. Dotkliwy brak magnezu w glebie obserwujemy w okresach suszy. Upalne lato i brak opadów z całą pewnością przyczynia się do zmiany formy tego pierwiastka na mniej przyswajalną dla roślin. W takim okresie należy więc zadbać o prawidłowe nawożenie. W przeciwnym razie plony będą słabe – mniejsza odporność roślin i pogorszenie wartości biologicznej plonów przełoży się na zyski w upraw.
Nie tylko susza powoduje niedobór magnezu w glebie. W regionach, w których występują lekkie lub bardzo lekkie gleby, na poziom magnezu będą mieć wpływ również długotrwałe i intensywne opady atmosferyczne. Dochodzi do wymywania magnezu na taką skalę, która spowoduje nawet do 40 kg ubytku z hektara.
W przypadku natomiast gleb ciężkich obserwuje się niewystarczający dopływ wody do korzeni, co również może skutkować niskim poziomem magnezu dostarczanego do komórek rośliny. Rozwiązaniem jest doglebowe nawożenie za pomocą preparatów takich jak SuperMag.
Szczególną uwagę na poziom magnezu w glebie powinni zwrócić rolnicy zajmujący się uprawą takich roślin jak: buraki cukrowe i pastewne, ziemniaki, rzepak, zboża, kukurydza, warzywa korzeniowe, pomidory, papryka, ogórki, dynia czy sałata. Są to rośliny, które wymagają utrzymania określonego poziomu magnezu w glebie. Zastosowanie nawozów magnezowych przekłada się na wzrost produkcji roślinnej.
SuperMag – nowoczesne rozwiązanie na niedobór magnezu w glebie
Skutecznym i szybko działającym „lekarstwem” w przypadku uprawy roślin wrażliwych na brak magnezu jest SuperMag produkowany przez firmę Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o.o. od 2019 roku. SuperMag to węglanowy, granulowany nawóz wapniowo-magnezowy produkowany z najwyższej jakości mączki wapniowo-magnezowej, która zawiera od 53% do 57% CaCO3 oraz 42-46% MgCO3, a także niewielkie ilości takich pierwiastków jak: SiO2 (1%), Al2O3 (0,5%) i Fe2O3 (0,4%).
Mączka wapniowo-magnezowa jest ekstremalnie rozdrabniana w procesie produkcji nawozu, tak żeby wielkości pojedynczych ziaren wynosiła od 0,001 do 0,1 mm, przy czym 50% tych cząsteczek ma wielkość 0,02 mm. Dzięki tak znacznemu rozdrobnieniu mączki granulki nawozu SuperMag, które są z niej formowane – bez sklejaczy i na innowacyjnej linii technologicznej – szybko dostarczają roślinom przyswajalnego magnezu niezbędnego dla ich prawidłowego wzrostu i rozwoju oraz w krótkim czasie powodują korzystną zmianę (podwyższenie) odczynu gleby.
Dla utrzymania właściwego stanu struktury gruzełkowatej gleby należy stosować również wapnowanie. W tym przypadku dobrym rozwiązaniem będzie granulowany nawóz wieloskładnikowy. Nawóz granulowany SuperMag, dzięki swojej innowacyjności, może być stosowany przedsiewnie i pogłównie, co przyczynia się do znacznego ograniczenia ilości wykonywanych zabiegów agrotechnicznych (Ryc. 1.). Stosując SuperMag, należy pamiętać o zachowaniu 3-tygodniowej przerwy pomiędzy naszym nawozem a innymi nawozami zawierającymi fosfor oraz azot w formie amonowej, ponieważ wysoka reaktywność SuperMag może zmniejszyć przyswajalność tych makropierwiastków dla roślin.
Innowacyjna technologia produkcji nawozu SuperMag powoduje znaczne zwiększenie jego reaktywności oraz rozpuszczalności w roztworze glebowym, co pozwala na zmniejszenia efektywnej dawki nawozu do 500-1000 kgˑha-1 (Tab. 1).
Tab. 1. Dawki granulowanego wapna magnezowego SuperMag dla wybranych gatunków roślin
Ryc. 1. Terminy stosowania granulowanego nawozu wapniowo-magnezowego SuperMag na przykładzie wybranych gatunków roślin uprawnych
