Opublikowano: 2022-06-02 /
Data ostatniej aktualizacji: 2025-06-20
Jeśli chcesz uzyskać wysoki i jakościowy plon buraka cukrowego, musisz zacząć od podstaw, a jedną z najważniejszych jest odczyn gleby. Buraki są wymagające i nie wybaczają błędów na etapie przygotowania stanowiska. Dlatego zanim pomyślisz o nawożeniu czy siewie, warto sprawdzić, jakie pH ma twoja gleba.
Optymalne pH dla buraka cukrowego to 6,0–7,2. W takim przedziale roślina ma dostęp do niezbędnych składników pokarmowych, m.in. fosforu, magnezu, wapnia i molibdenu i może je skutecznie pobierać z gleby. Jeśli gleba jest zbyt kwaśna czyli pH spada poniżej 6,0, buraki nie są w stanie dobrze się rozwijać, a to odbija się na słabszym systemie korzeniowym, mniejszym plonie i niższej zawartości cukru.
Dlatego badanie gleby i ewentualne wapnowanie to pierwszy krok, który warto wykonać zanim jeszcze wjedziesz w pole z siewnikiem. Dzięki temu twoja plantacja będzie miała lepszy start, a to w przypadku uprawy buraka cukrowego naprawdę robi różnicę.
Spis treści
Jakie pH pod buraki cukrowe? Co się dzieje, gdy gleba jest zbyt kwaśna?
Burak cukrowy nie lubi kwaśnej ziemi. Gdy pH gleby spada poniżej 6,0, zaczynają się problemy. Z jednej strony spada dostępność kluczowych składników pokarmowych, takich jak fosfor czy wapń. Z drugiej, uruchamia się toksyczne działanie glinu, który blokuje rozwój korzeni i hamuje wzrost rośliny.
Jeśli pH gleby spadnie poniżej 5,5, sytuacja robi się poważna. Co dzieje się z burakami cukrowymi w takich warunkach?
Buraki cukrowe gorzej pobierają fosfor, magnez, wapń i molibden
Korzenie są mniejsze i słabiej nawodnione
Istotnie spada masa liściowa
Roślina nie wiąże cukru w korzeniu tak, jak powinna
Gleba mineralizuje azot znacznie wolniej
Dużo częściej pojawiają się choroby, np. guzowatość korzeni, brunatna zgnilizna czy zgorzel siewek
W kwaśnej glebie słabnie też aktywność bakterii glebowych. Zamiast zdrowego stanowiska masz wtedy ziemię, która „ciągnie plon w dół”. A przecież burak cukrowy ma wysokie wymagania glebowe, warto więc zadbać o to, by pH było w porządku zanim zacznie się sezon.
Jeśli analiza gleby – która powinna być działaniem obowiązkowym – pokazuje niski odczyn, nie ma co zwlekać z wapnowaniem. Im wcześniej gleba będzie miała dobre warunki, tym większe szanse na solidny plon.
Wapnowanie buraka cukrowego – kiedy, jak i czym?
Jeśli gleba ma zbyt niskie pH, nie ma co liczyć na dobry plon w uprawie buraka. W takim przypadku wapnowanie to konieczność, ale warto wiedzieć, kiedy i jak je przeprowadzić, żeby miało sens.
Najlepszy moment na wapnowanie pola pod buraki cukrowe to jesień, najlepiej po zbiorze przedplonu. Wtedy jest czas, by dobrze wymieszać nawóz z glebą, a wapń ma szansę działać jeszcze przed wiosennym siewem. Pamiętaj: nigdy nie rozsypuj wapna tuż przed orką, bo wtedy nawóz ląduje głęboko i nie działa w warstwie ornej, czyli tam, gdzie działać powinien.
Jeśli gleba ma dodatkowo niski poziom magnezu, warto sięgnąć po nawóz wapniowo-magnezowy, np. POLCALC Magnez PLUS < SPRAWDŹ. Przy standardowym zakwaszeniu dobrze sprawdza się też Polcalc III Generacji® < SPRAWDŹ, wysokoreaktywny nawóz wapniowy, który łatwo się rozsiewa i szybko się rozpuszcza.
Zalecane dawki przy wapnowaniu pola pod buraki cukrowe to od 2 do 3 ton na hektar, w zależności od rodzaju gleby i poziomu zakwaszenia. Przykładowe przeliczenia i zalecenia dla różnych klas gleby i upraw, w tym buraka cukrowego, znajdziesz w artykule: Ile wapna granulowanego na hektar? – blog Polcalc
Czy można wapnować wiosną? Ratunkowe rozwiązania przed i po siewie
Czasem pogoda nie pozwoli na jesienne wapnowanie. Innym razem po prostu się nie zdąży. Czy to znaczy, że trzeba rezygnować z uprawy buraka cukrowego? Nie, ale trzeba działać mądrze.
Jeśli analiza gleby pokazuje zakwaszenie, a zbliża się wiosna, można wykonać wapnowanie ratunkowe. Najlepiej jak najwcześniej, już w marcu, by nawóz miał czas zadziałać przed kiełkowaniem roślin.
W takich sytuacjach najlepiej sprawdzają się nawozy granulowane, które szybko się rozpuszczają i nie wymagają intensywnego mieszania z glebą. Dobrym wyborem jest:
Polcalc III Generacji® – wapno granulowane o wysokiej reaktywności
POLCALC Magnez PLUS – nawóz wapniowo-magnezowy, jeśli gleba ma również niedobory magnezu.
Jeśli wapnowanie wypada przed siewem, można zastosować pełną dawkę, zgodnie z zaleceniami dla rodzaju gleby, tj. do 2–3 ton/ha.
Jeśli wapnowanie musi się odbyć już po wschodach, kiedy burak ma 4-8 liści, należy zastosować dawkę ograniczoną, od 500 do 1000 kg na hektar, by nie uszkodzić roślin.
Dzięki granulowanej formie nawozy Polcalc można stosować wiosną bez ryzyka nadmiernego zasolenia gleby. To bezpieczne rozwiązanie, które daje uprawie szansę na dobry plon, nawet jeśli jesienne zabiegi nie doszły do skutku.
Nawożenie mineralne buraka cukrowego – co, kiedy i ile?
Burak cukrowy ma bardzo wysokie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Nie tylko azot, fosfor i potas, ale również wapń i magnez. Co ważne, nawet jeśli w glebie te pierwiastki są obecne, to kwaśny odczyn może blokować ich dostępność. Dlatego nawożenie powinno być zawsze poprzedzone analizą gleby i – jeśli trzeba – jej wapnowaniem.
Szacuje się, że z każdego hektara buraki pobierają:
około 110 kg tlenku wapnia (CaO) przy plonie 50 ton
nawet do 200 kg wapnia, gdy plon wynosi 40 ton
do 50 kg magnezu (MgO)
a także duże ilości fosforu, potasu, siarki i boru
Jeśli gleba jest zakwaszona, to mimo zastosowania nawozów, roślina nie pobiera tych składników w pełni. W efekcie plon spada, a koszty rosną, bo rolnik dokłada kolejne nawozy, które i tak nie działają.
Dlatego warto pamiętać o tym, że:
nawożenie mineralne będzie skuteczne tylko wtedy, gdy gleba ma odpowiednie pH
wapń i magnez to nie tylko regulacja odczynu, to składniki plonotwórcze, które biorą udział w budowie komórek, pobieraniu innych pierwiastków i transporcie cukrów w roślinie.
Jeśli gleba ma niski poziom magnezu, dobrym wyborem jest POLCALC Magnez PLUS – nawóz, który uzupełnia niedobory i jednocześnie odkwasza glebę.
Siew buraków cukrowych – jak się przygotować?
Buraki cukrowe należą do roślin, które potrzebują dobrze przygotowanego stanowiska i to nie tylko pod względem chemicznym, ale również strukturalnym. Oprócz odpowiedniego pH, liczy się dobra struktura gleby, dostępność wody i wyrównana powierzchnia pola, która ułatwia wschody.
Najlepszym terminem siewu buraków cukrowych jest przełom marca i kwietnia, kiedy gleba ogrzeje się do około 5-6°C, a warunki wilgotnościowe pozwalają na bezpieczne wejście w pole.
Buraki najlepiej rosną w glebach:
gliniasto-piaskowych lub lessowych
przewiewnych i bogatych w próchnicę
o dobrej zdolności zatrzymywania wody
bez skłonności do zaskorupienia po deszczu
Gleba powinna być odpowiednio rozluźniona i odchwaszczona, szczególnie w warstwie ornej. Jeśli wcześniej wykonano wapnowanie, poprawia się struktura gleby i zwiększa zdolność zatrzymywania wody, co sprzyja równym i silnym wschodom.
Warto też pamiętać, że nieodpowiednia struktura gleby, tj. zbyt zwięzła, zbita lub podatna na zaskorupienie, może prowadzić do uszkodzeń siewek. Przy wietrznej pogodzie drobinki gleby uderzają w młode rośliny, powodując mechaniczne uszkodzenia. To zjawisko, znane jako erozja wietrzna, znacząco pogarsza jakość wschodów i może zmniejszyć obsadę roślin już na starcie.
Dlaczego buraki nie rosną? Najczęstsze błędy
Zdarza się, że mimo wysiewu w dobrym terminie buraki cukrowe wschodzą słabo albo rosną nierówno. Przyczyn może być kilka, ale większość z nich ma wspólny mianownik, to nieprzygotowana gleba.
Najczęstsze powody słabego wzrostu buraków:
Zbyt kwaśna gleba – roślina nie przyswaja składników pokarmowych i słabo rozwija system korzeniowy.
Brak wapnia i magnezu – bez nich burak gorzej wiąże cukier i jest bardziej podatny na choroby.
Zaskorupienie gleby – utrudnia wschody i sprzyja erozji wietrznej, która może mechanicznie uszkadzać siewki.
Zbyt zbita struktura – ogranicza dostęp powietrza i wody do korzeni.
Opóźnione wapnowanie lub jego brak – jeśli odczyn nie został uregulowany, nawożenie mineralne nie działa tak, jak powinno.
Częsty błąd to też myślenie: „nadrabiam nawozem”. Niestety, jeśli gleba ma niewłaściwe pH, nawet najlepsze nawożenie mineralne nie zadziała, bo składniki są zablokowane chemicznie i nieprzyswajalne dla rośliny.
Zamiast gonić plon w sezonie, lepiej zadbać o stanowisko wcześniej i mieć spokój przez cały cykl uprawy.
Ile ton buraka cukrowego z hektara można uzyskać?
Burak cukrowy potrafi się odwdzięczyć, ale tylko wtedy, gdy ma zapewnione dobre warunki. Przy odpowiednim przygotowaniu stanowiska, prawidłowym odczynie gleby i zbilansowanym nawożeniu, średni plon w Polsce to około 50–60 ton z hektara. W sprzyjających warunkach i przy dobrej agrotechnice rolnicy osiągają nawet 70–80 ton z hektara, a zdarzają się wyniki powyżej 90 ton, choć to już poziom bardzo zaawansowanej technologii uprawy.
Co wpływa na plon buraka cukrowego?
Na uzyskany plon buraka wpływa:
odczyn i struktura gleby
dostępność składników pokarmowych, szczególnie wapnia, magnezu, fosforu i boru
termin i jakość siewu
ochrona przed chorobami i szkodnikami
odpowiednie nawożenie, ale dopiero po uregulowaniu pH gleby
Warto pamiętać, że każde 50 ton korzeni buraka cukrowego pobiera z gleby ok. 110 kg tlenku wapnia (CaO). To oznacza, że gleba „pracuje” intensywnie i wymaga systematycznego odżywiania nie tylko przed siewem, ale też po zbiorze, by się odbudować.
Z kolei gleby kwaśne, nieprzygotowane i ubogie w magnez dają plony niższe, nierówne i często o gorszych parametrach cukrowych. W praktyce oznacza to niższą opłacalność uprawy, bo rośliny nie wykorzystują w pełni nawozów, a koszty i tak zostają.
Uprawa buraków cukrowych krok po kroku – co warto zrobić, zanim wyjedziesz w pole?
W uprawie buraka cukrowego najwięcej zależy od dobrego startu. Jeśli gleba nie będzie miała właściwego pH i struktury, to nawet najlepszy materiał siewny i nawożenie nie dadzą oczekiwanych efektów. Dlatego warto podejść do tematu etapami i zrobić to raz, a porządnie.
Oto co warto zaplanować krok po kroku:
Zrób analizę chemiczną gleby – sprawdź pH oraz zawartość wapnia, magnezu i fosforu.
Ureguluj odczyn gleby – jeśli pH jest poniżej 6,0, wykonaj wapnowanie, najlepiej jesienią.
Wybierz odpowiedni nawóz – przy niedoborach magnezu zastosuj POLCALC Magnez PLUS; jeśli gleba jest kwaśna, a termin nagli, użyj granulowanego wapna, np. Polcalc III Generacji®
Przygotuj stanowisko – zadbaj o strukturę gleby, unikaj zaskorupienia i zbyt zbitej powierzchni.
Zaplanuj siew buraków cukrowych – najlepiej na przełomie marca i kwietnia, gdy gleba osiąga min. 5°C.
Zastosuj nawożenie mineralne – zgodnie z wynikami analizy i potrzebami buraka – wapń, magnez, fosfor, bor.
Monitoruj wschody i zdrowotność roślin – im lepszy start, tym mniej problemów w sezonie.
Dobre przygotowanie gleby pod buraka to nie koszt, to inwestycja w plon, która zwraca się z nawiązką.
Wapnowanie jako fundament udanej uprawy buraka cukrowego
Uprawa buraka cukrowego to proces, który zaczyna się długo przed pierwszym wjazdem w pole z siewnikiem. Jeśli gleba ma niewłaściwe pH, jest zbita, kwaśna lub ma niedobory wapnia i magnezu, to nawet najlepsze nawożenie nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Roślina nie będzie w stanie przyswajać składników pokarmowych, co odbije się na jej wzroście, zdrowotności i ostatecznym plonie.
Wapnowanie wykonane w odpowiednim momencie i dopasowane do potrzeb gleby pozwala zbudować optymalne warunki już na starcie. To ono decyduje o tym, czy roślina dobrze się ukorzeni, wzejdzie równo i wykorzysta w pełni potencjał nawozów mineralnych. Dlatego warto potraktować ten zabieg nie jako wydatek, ale jako kluczowy element technologii uprawy.
Najczęstsze pytania o uprawę buraka cukrowego – FAQ
Jakie pH powinna mieć gleba pod buraki cukrowe? Optymalne pH mieści się w zakresie 6,0–7,2. Gleby poniżej 6,0 wymagają wapnowania.
Czy można wapnować wiosną, jeśli nie udało się jesienią? Tak, najlepiej jak najwcześniej, np. w marcu. Zaleca się wtedy stosowanie nawozów granulowanych, np. Polcalc III Generacji® lub POLCALC Magnez PLUS.
Ile ton buraka cukrowego można zebrać z hektara? Średni plon to 50-60 ton/ha. W dobrych warunkach można osiągnąć nawet 70-80 ton.
Dlaczego buraki nie rosną mimo nawożenia? Najczęściej przyczyną jest kwaśna gleba, która blokuje dostępność składników pokarmowych. Bez uregulowanego pH nawet najlepszy nawóz nie zadziała.
