Jakie wymagania glebowe ma burak cukrowy?
Zanim przystąpi się do prac związanych z nawożeniem czy wapnowaniem gleby, trzeba wykonać analizę jej składu chemicznego. Najważniejsze jest utrzymanie odpowiedniego pH gleby. Buraki cukrowe najlepsze plonowanie uzyskują, gdy gleba ma pH od 6,0 do 7,2. Kiedy pH gleby spada poniżej 6,0, konieczne jest jej wapnowanie, dopiero wtedy można myśleć o siewie buraka cukrowego.
Jeśli gleba będzie miała zbyt niskie pH, buraki cukrowe stracą zdolność przyswajania makroskładników z gleby, m.in. fosforu. Uruchamia się też toksyczny proces oddziaływania jonów glinu i spada aktywność bakterii glebowych. W związku z tym pogarsza się tempo przemiany materii organicznej w glebie. Burak cukrowy w kwaśnej ziemi tworzy gorszej jakości korzenie, przez co nie jest w stanie odpowiednio się nawodnić i dostarczyć sobie koniecznych pierwiastków i składników odżywczych. Kwaśny odczyn gleby sprzyja też rozwojowi grzybów i zakażeniom całej plantacji, dlatego niezwykle ważne jest odpowiednie wapnowanie plantacji buraka cukrowego.
Jak pH gleby wpływa na uprawę buraka cukrowego?
Niskie pH gleby powoduje, że burak cukrowy tworzy niską masę liściową i korzeniową. Dodatkowo roślina ma problemy z wiązaniem cukru w korzeniu. Gdy pH gleby spadnie poniżej 5,5 i glin zacznie swoje toksyczne oddziaływanie, to buraki cukrowe: wytwarzają mniejsze korzenie; gorzej przyswajają fosfor, magnez, wapń i molibden, te pierwiastki stają się też mniej dostępne w glebie dla buraka cukrowego; spowalnia się proces mineralizacji azotu w glebie; rośliny mają gorszy wzrost; pojawiają się porażenia przez choroby bakteryjne, np. guzowatość korzenia, i grzybowe, np. brunatna zgnilizna czy zgorzel.
Wapnując glebę, należy trzymać się zalecanych dawek, gdyż jej nadmierne pH – powyżej 7,2 – również nie jest korzystne dla buraka cukrowego. Przy zbyt wysokim pH gleby może dojść do sytuacji, gdy ulegnie zmniejszeniu biodostępność składników odżywczych i pierwiastków w glebie, takich jak: magnez, fosfor, cynk, miedź, bor i mangan.
Jak należy wapnować glebę na plantacji buraka cukrowego?
Najlepszym rozwiązaniem jest wapnowanie plantacji buraka cukrowego jesienią na tzw. przedplon lub zaraz po zbiorach roślin przedplonowych. Dobrze jest wymieszać wapno z glebą np. Kujawit lub Kujawit Premium. Jeśli dodatkowo gleba ma niską zawartość magnezu, należy zastosować Radkowit lub Radkowit Premium. Odpowiednie dawki nawozów wapniowych – w zależności od parametrów gleby – znajdują się na stronie internetowej https://polcalc.pl/. W zależności od typu gleby nie powinny przekraczać dawki 2–3 ton na hektar.
Warto wiedzieć, że błędnym działaniem jest rozsypywanie nawozu wapniowego na polu przed orką. Podane w ten sposób wapnowanie nie spełnia swej funkcji, gdyż nawóz nie miesza się równomiernie z glebą i przemieszcza się na dno skiby. Nie ma go wtedy w warstwie ornej, a co za tym idzie, wymagania glebowe buraka cukrowego nie są spełnione.
Błędem jest również wapnowanie gleby jednocześnie z nawożeniem pola obornikiem. Wapno sprzyja szybszemu rozkładowi azotu w glebie. Dlatego najkorzystniej jest wapnować pole jesienią przed posianiem przedplonu. Daje to też możliwość lepszego wymieszania wapna z glebą.
Jeżeli zdarzy się tak, że nie można przeprowadzić wapnowania w okresie jesiennym, a gleba ma nadal kiepskie parametry pH, to można wykonać ratunkowe wapnowanie gleby wiosną (wczesną). Wtedy najoptymalniej będzie zastosować nawóz granulowany, np. Polcalc III Generacji, a także SuperMag – wapno magnezowe, w sytuacji, gdy gleba ma niedobory magnezu. Dobrze jest ten zabieg przeprowadzić w marcu. Oba preparaty można zastosować też po wschodach buraka cukrowego, gdy ma od 4 do 8 liści. Wtedy dawka nie powinna być większa niż od 500 do 1000 kg na hektar.
Dlaczego warto wykonywać wapnowanie?
Wapnowanie nie tylko wpływa na pH gleby. Wapń odgrywa bardzo dużą rolę w tworzeniu plonów na plantacji buraka cukrowego. Każde wyprodukowane 50 ton korzeni buraka cukrowego z jednego hektara pobiera około 110 kg tlenku wapnia z gleby. Inne opracowania podają, że 40 ton plonu buraka cukrowego z 1 hektara pobiera do 200 kg wapnia.
Nawozy wapniowe poprawiają właściwości gleby i jej strukturę. Wapnowana gleba lepiej magazynuje wodę i składniki pokarmowe, dzięki czemu spełnione zostają podstawowe warunki uprawy buraka cukrowego. Zapobiega to ryzyku zaskorupienia gleby po siewie buraka cukrowego, które skutkuje erozją wietrzną i uszkadzaniem siewek buraka drobinkami piasku przy silnych wiatrach i przesuszonym podłożu. W wyniku tego zjawiska pogarsza się jakość plonów.
Czasami zdarza się, że rolnicy nie badają pH gleby i nie stosują jej odpowiedniego wapnowania. Wysiewają buraka do nieodpowiednio przygotowanej ziemi. Buraki cukrowe rosną wtedy dużo gorzej. By ratować sytuację, rolnicy stosują wówczas dodatkowe nawożenie mineralne. Niestety nie przynosi ono efektów, podnosi tylko koszty uprawy buraka cukrowego, zmniejsza jej opłacalność, a rośliny i tak nie są w stanie pobrać z ziemi składników mineralnych, gdyż są one zablokowane w glebie przez jej niewłaściwe pH.
Dlatego warto zadbać już na samym początku o przeprowadzenie analizy chemicznej gleby, zanim jeszcze wysiany zostanie burak cukrowy. Uprawa dzięki temu może okazać się znacznie korzystniejsza. Podstawą jest uregulowanie poziomu pH za pomocą odpowiednich nawozów wapniowych. Dobrze przygotowane stanowisko pod siew buraków cukrowych pozwoli zaoszczędzić pieniądze i zwiększyć jego plonowanie.
