Jakie nawozy należy stosować pod rzepak ozimy?
Rzepak ozimy wymaga odpowiedniego nawożenia. Konieczne jest zapewnienie mu bardzo dużych ilości składników odżywczych. Należy dostarczyć je w odpowiednim czasie i we właściwej dawce, aby zapewnić roślinie jak najlepsze warunki do wzrostu w całym okresie wegetacji. Dzięki temu będzie można uzyskać obfite plony wysokiej jakości.
Nawożenie rzepaku ozimego azotem
Nawożenie rzepaku ozimego azotem powinno rozpocząć się wiosną. Jesienią roślina czerpie ten pierwiastek w mineralnej formie powstałej na skutek rozkładu przedplonu. Rzepak ozimy jest w stanie pobrać w ten sposób 60–80 kg azotu. W okresie jesiennym nie powinno się nawozić dodatkowo tej rośliny pierwiastkiem w formie saletry, gdyż może to zmniejszyć jej mrozoodporność.
Zakłada się, że pole rzepaku ozimego nawozi się azotem w dwóch dawkach na wiosnę. Pierwsza z nich to około 100 kg azotu na hektar. Tę dawkę podaje się na przełomie lutego i marca, a drugą w takiej samej ilości w odstępie 2–4 tygodni. Konieczne jest obserwowanie prognoz pogody, aby pomiędzy dawkami azotu pojawił się obfity opad deszczu. Pozwoli to na rozpuszczenie nawozu w glebie, a następnie przemieszczenie w jej głąb.
Nawożenie rzepaku ozimego powinno odbywać się tak, by pierwsza dawka została dostarczona, zanim rozpocznie się wiosenna wegetacja rośliny. Natomiast druga porcja azotu musi zostać podana maksymalnie na 4 tygodnie przed kwitnieniem rzepaku ozimego. Należy zwrócić uwagę na to, by został zachowany warunek opadu deszczu pomiędzy nawożeniem pierwszą i drugą dawką. Późniejsze nawożenie azotem jest niewskazane, gdyż przyczynia się do opóźnienia i wydłużenia kwitnienia. Rzepak staje się bardziej podatny na wyleganie, a rośliny są bardziej wybujałe, w związku z czym zmniejsza się ilość i jakość plonowania.
Nawożenie rzepaku ozimego fosforem
Nawóz fosforowy powinien zostać wysiany na pole jesienią przed siewem rzepaku ozimego. Fosfor pozwala na to, by prawidłowo rozwinął się system korzeniowy rośliny. Dzięki temu rzepak ozimy będzie mógł lepiej przyswajać z gleby wodę i składniki odżywcze. Dodatkowo silny system korzeniowy ułatwi mu przetrwanie zimy.
Przy założeniu, że chce się osiągnąć plon rzepaku ozimego na poziomie 4–5 ton, przed siewem tej rośliny należy dostarczyć na pole od 80 do 110 kg fosforu na hektar. Nie praktykuje się raczej wiosennego nawożenia roślin fosforem. Taki zabieg wiosną przyczyniłby się do zasilenia roślin, które będą rosły po rzepaku.
Nawożenie rzepaku ozimego potasem
Nawożenie potasem najlepiej jest przeprowadzić w dwóch dawkach – jedną podać przed siewem, jesienią, a drugą na wiosnę, zanim ruszy wegetacja rośliny. Można ten zabieg wykonać w proporcjach po 50% lub 75% i 25%, aby dostarczyć łącznie od 300 do 360 kg potasu na hektar. Rzepak ozimy pobiera ten pierwiastek w największych ilościach, ponieważ składnik ten ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o tworzenie się rozety, a także budowę odporności rośliny. Najlepiej, gdy nawóz potasowy ma czas na rozpuszczenie się i przemieszczenie w głąb gleby. To ważne, gdyż rzepak ozimy pobiera około 60% potasu właśnie z głębszych warstw ziemi.
Nawożenie rzepaku ozimego siarką
Nawożenie rzepaku ozimego siarką zmniejsza ryzyko porażenia uprawy przez czynniki chorobotwórcze. Przed wysiewem należy na pole dostarczyć siarkę w ilości od 15 do 20 kg na hektar. Dzięki temu rośliny lepiej przezimują i będą skuteczniej wykorzystywały azot. Kolejne nawożenie siarką powinno się odbyć wiosną. Wiosenna dawka musi być przeliczona na dawkę nawozu azotowego w stosunku 5:1. Jeżeli pole zasili się 180 kg azotu na hektar, to trzeba zastosować 36 kg siarki na hektar.
Siarka ze względu na duże wymywanie powinna być stosowana zarówno jesienią (przed siewem), jak i na wiosnę wraz z nawozem azotowym.
Nawożenie rzepaku ozimego magnezem
Magnez to pierwiastek, który bardzo łatwo wypłukuje się z gleby, dlatego konieczne jest jego nawożenie zarówno jesienią (na kiepskich glebach), jak i wiosną. Magnez stanowi składnik niezbędny do prawidłowego wzrostu rzepaku ozimego.
Nawożenie magnezem warto podzielić na dwie dawki. W pierwszej, jesiennej, trzeba podać około 15–20 kg tlenku magnezu na hektar. Kolejną dawkę należy zaaplikować wczesną wiosną, jeszcze zanim przeprowadzi się nawożenie azotem. Najlepiej zastosować szybko działający, rozpuszczalny w wodzie nawóz magnezowo-siarkowy. Drugą dawkę powinno stanowić około 50 kg tlenku magnezu. Niezwykle ważne jest coroczne uzupełnianie niedoborów magnezu w glebie.
Mikroelementy w nawożeniu rzepaku ozimego
Poza nawożeniem makroelementami dla uprawy rzepaku bardzo ważne jest dostarczenie roślinom mikroelementów – najczęściej w formie doglebowej bądź dolistnej. Nawożenie dolistne rzepaku ozimego należy przeprowadzić poprzez podanie boru, manganu i molibdenu. Następnie trzeba zaaplikować dolistnie miedź, cynk i żelazo. Mikroelementy podaje się wiosną.
Bor odpowiada za rozwój systemu korzeniowego i niedopuszczanie do powstawania pustych przestrzeni w korzeniu głównym. Zmniejsza ryzyko pękania łodyg, wspiera powstawanie łagiewki pyłkowej i zawiązywanie się nasion. Wymagana ilość boru wynosi od 600 do 1000 g na hektar. Należy podać go w trzech dawkach.
Mikroelementami, które wspierają odporność na choroby rzepaku ozimego, usprawniają jego fotosyntezę, a także dbają o gospodarkę hormonalną rośliny i prawidłowe gospodarowanie azotem, są mangan, miedź i cynk. Mangan podaje się w dawce od 360 do 900 g na hektar, miedź – od 45 do 135 g na hektar, a cynk od 225 do 675 g na hektar.
Molibden pomaga wbudowywać azot w struktury białkowe rośliny. Sprzyja także prawidłowej gospodarce hormonalnej i pomaga roślinie szybciej zregenerować się po okresie zimy. Molibden podaje się w dawce od 36 do 45 g na hektar.
Żelazo jest najbardziej pobieranym mikroelementem przez rzepak ozimy. Podaje się go w dawce od 900 do 1800 g na hektar. Najlepiej jest rozłożyć podawanie żelaza na dwa zabiegi. Pierwszy z nich powinien się odbyć w fazie rozety, a drugi, kiedy roślina wejdzie w fazę pąkowania. Żelazo pomaga stworzyć mocniejsze tkanki, zwiększa jej odporność na wyleganie, a także na porażenie przez choroby.
Najczęściej przeprowadza się dokarmianie dolistne rzepaku ozimego roztworem, który zawiera kilka składników. Część zabiegów dokarmiania dolistnego można przeprowadzić jesienią, gdy roślina jest w fazie 6–8 liści, a resztę wiosną.
Wymagania pokarmowe rzepaku ozimego
Warto pamiętać, że nawożenie rzepaku ozimego przeprowadza się z założeniem, jaki docelowy plon chce się otrzymać. Jeśli przyjmie się, że efektem mają być 4,5 tony rzepaku na hektar, trzeba przygotować się na to, że rzepak pobierze z tego hektara:
- około 250–270 kg azotu;
- około 110–135 kg tlenku fosforu;
- około 315–360 kg tlenku potasu;
- około 180–225 kg wapnia;
- około 45–60 kg tlenku magnezu;
- około 50 kg siarki, czyli 125 kg tlenku siarki;
- około 900–1800 g żelaza;
- około 360–900 g manganu;
- około 225–675 g cynku;
- około 45–135 g miedzi;
- około 36–45 g molibdenu;
- około 600–1000 g boru.
Ziemia, na której rośnie rzepak ozimy, powinna mieć odczyn pH od 6,0 do 7,0. Im cięższa jest gleba, tym jej odczyn powinien być bardziej zbliżony do 7,0.
Wapnowanie pola rzepaku ozimego
Wapno nie tylko pozwala uzyskać odpowiedni odczyn gleby, lecz także jest bardzo potrzebnym dla roślin składnikiem, który m.in. pozwala im na przyswajanie z gleby innych pierwiastków. Optymalne pH gleby dla rzepaku ozimego wynosi od 6,0 do 7,0. Dzięki zawartości wapnia w glebie rzepak będzie miał głęboki i dobrze rozbudowany system korzeniowy. Stanie się też odporniejszy na występowanie chorób grzybowych, a jego wzrost będzie przebiegał prawidłowo. Optymalna dawka wapnia dla rzepaku ozimego powinna więc wynosić od 180 do 225 kg na hektar. Najlepiej jest przeprowadzić wapnowanie pola w okresie przedplonu. Jeśli jednak się tego nie zrobiło, to możliwe jest interwencyjne, pogłówne zastosowanie wapnowania. Najlepiej do tego celu wykorzystać wapno węglanowe pyliste lub granulowane. Szczególnie warte uwagi jest wapno węglanowe granulowane, które można wykorzystać do wapnowania pola rzepaku jesienią, zimą, a także wiosną.
Bardzo dobrze w tym przypadku sprawdzi się wapno Polcalc III Generacji oraz SuperMag. Można je stosować zarówno pogłównie, jak i „pod agregat”. Dzięki wilgoci i opadom atmosferycznym nawóz rozkłada się równomiernie i odkwasza glebę. Nawozy te są w pełni bezpieczne dla roślin, dlatego nie stanowią dla nich zagrożenia, gdy stosuje się je pogłównie, ani nawet wtedy, gdy są podawane bezpośrednio na użytki zielone. Maksymalna dawka wyżej wymienionych nawozów, jaka jest zalecana, wynosi od 500 do 1000 kg na hektar.
Po czym nie należy siać rzepaku?
Podstawową zasadą podczas siania rzepaku jest to, by nie siać go rok po roku w tym samym miejscu. Stanowi on jednak bardzo dobry przedplon dla pszenicy ozimej.
Uprawianie rzepaku rok po roku na tym samym polu przyczynia się do tego, że w uprawie gromadzą się szkodniki, m.in. chowacz brukwiaczek czy słodyszek rzepakowy, a także chwasty. Plantacja może być też zagrożona kiłą kapusty. Najlepiej jest zachować trzyletni odstęp pomiędzy uprawą rzepaku i innych gatunków, które należą do rodziny kapustnych, na tym samym polu.
