Czym jest pH gleby?
Odczyn gleby, czyli tzw. pH, pozwala określić, czy gleba ma charakter kwaśny, czy zasadowy. Każda roślina ma inne wymagania pokarmowe, również te dotyczące pH gleby. Odczyn gleby zwiększa lub zmniejsza przyswajalność składników odżywczych przez roślinę. W glebie zakwaszonej żyje mniej organizmów wspierających wzrost roślin, takich jak grzyby, bakterie czy dżdżownice.
Odczyn gleby to nic innego jak stosunek jonów wodorowych H+ w glebie do stężenia jonów wodorotlenowych OH-. Wyraża się go w skali pH. Wyróżnia się gleby:
- silnie kwaśne – pH < 4,5
- kwaśne – pH od 4,5 do 5,5
- lekko kwaśne – pH od 5,6 do 6,5
- obojętne – pH od 6,6 do 7,2
- zasadowe – pH > 7,2
Jak sprawdzić pH gleby?
Rośliny powinny mieć zapewnione odpowiednie nawożenie, a także odpowiednie pH gleby. Można sprawdzić je samodzielnie lub zlecić badanie w laboratorium. Najlepiej pobrać trzy lub cztery próbki ziemi z obszaru 100 m² z głębokości około 10–20 cm. Tak przygotowane próbki należy poddać badaniu, które można przeprowadzić:
- samodzielnie w domu,
- za pomocą papierka lakmusowego,
- kwasomierzem,
- za pomocą miernika,
- za pomocą skanera glebowego AgroCares
- w laboratorium.
Samodzielny pomiar pH gleby w domu
Jest to najmniej dokładna metoda na zbadanie odczynu gleby. Dzięki niej można dowiedzieć się wyłącznie tego, czy badana gleba ma odczyn kwaśny, czy zasadowy. Nie da się precyzyjnie określić wartości pH.
Pomiaru dokonuje się w ten sposób, że do dwóch słoiczków wsypuje się próbki gleby. Następnie do każdego z nich wlewa się nieco wody destylowanej. Należy nimi potrząsnąć, by otrzymać w miarę jednolite błoto. Następnie do jednego ze słoiczków trzeba wsypać trochę sody oczyszczonej, a do drugiego dolać niewielką ilość octu. Jeżeli w tym, do którego została dosypana soda, dojdzie do reakcji (soda będzie się pienić), mamy do czynienia z kwaśnym odczynem gleby. Jeśli w słoiczku, do którego został dolany ocet, pojawią się bąbelki, będzie to dowód na odczyn zasadowy. Gdy w żadnym słoiczku nie dojdzie do reakcji, gleba ma odczyn obojętny.
Pomiar pH gleby za pomocą papierka lakmusowego
Samodzielnego pomiaru pH gleby można dokonać też za pomocą papierka lakmusowego (dostępnego w zestawach w sklepie internetowym, stacjonarnym ogrodniczym i w aptece). Aby przeprowadzić pomiar, do słoiczka należy wsypać próbkę gleby i dolać do niej wody destylowanej, następnie potrząsnąć słoikiem, by uzyskać w miarę jednolitą konsystencję. W błotnym roztworze trzeba zanurzyć papierek lakmusowy. Konieczne będzie przyklejenie go do ścianki naczynia. Po upływie pół godziny można odczytać wynik pomiaru. Papierek lakmusowy zmieni swoją barwę. Konieczne jest też porównanie go z kolorami skali na opakowaniu. Dzięki temu można określić, jaki odczyn ma badana gleba i jakie ma pH.
Pomiar pH gleby za pomocą kwasomierza
Pomiaru pH gleby można dokonać także za pomocą kwasomierza, który można kupić w sklepie ogrodniczym. Jest to niedrogi zestaw (30–40 zł) wielokrotnego użytku. Zawiera plastikową płytkę oraz płyn Helliga. Pomiaru gleby należy dokonywać zgodnie z załączoną instrukcją. W wyznaczonym miejscu wsypuje się szczyptę gleby, którą zalewa się kilkoma kroplami płynu Helliga. Po upływie kilku minut płyn zmienia kolor. Odczytu pH gleby dokonujemy poprzez porównanie uzyskanego zabarwienia roztworu ze skalą barwną dołączoną przez producenta do zakupionego kwasomierza.
Pomiar pH gleby za pomocą miernika
Badając amatorsko pH gleby, można skorzystać także z pomocy różnego rodzaju mierników. Najprostsze z nich mają formę mechanicznego urządzenia ze wskazówką. Wbija się je w glebę i po chwili można odczytać na skali, jak bardzo wychyliła się wskazówka i jakie pH ma ziemia. Miernik tego typu wskaże odczyn i poziom pH. Dyskusyjna pozostaje jednak dokładność pomiaru.
Można skorzystać też z miernika elektronicznego, którego źródłem zasilania są baterie. Pomiar za jego pomocą jest znacznie dokładniejszy. Wystarczy wbić go w ziemię. Na ekranie ukazuje się informacja, jakie pH ma gleba. Dodatkowo można odczytać temperaturę i wilgotność badanej ziemi oraz nasłonecznienie. Również w przypadku zastosowania tego typu mierników elektronicznych pomiar pH jest obarczony błędem, którego wielkość zależy od klasy urządzenia, tj. im wyższa cena zakupu miernika tym większa dokładność pomiarów.
Pomiar pH gleby za pomocą skanera glebowego AgroCares
Najnowszą metodą szybkiego pomiaru najważniejszych parametrów glebowych w tym również pH gleby jest technologia spektrometrii. Jednym z najdokładniejszych urządzeń pozwalających na pomiar w terenie najważniejszych parametrów gleby w tej technologii jest skaner glebowy AgroCares. Urządzenie to emituje światło bliskiej podczerwieni, które wnika w próbkę gleby. Następnie skaner glebowy rejestruje odbicie światła. Widmo wysyłane jest do bazy danych gdzie następuje jego konwersja na dane, dotyczące parametrów badanej gleby. Uzyskane wyniki zostają dostarczone do komputera w formie raportu (Ryc. 1.). Analiza próbki glebowej w czasie rzeczywistym jest nieinwazyjna i trwa około 10 minut. Skaner glebowy AgroCares dostarcza następujących danych o zawartościach pierwiastków mineralnych i wybranych właściwościach badanej próbki gleby: pHH2O, materia organiczna, fosfor przyswajalny (M3), azot całkowity, potas wymienny, wapń wymienny, magnez wymienny, potencjalnie zmineralizowany azot, glin całkowity, żelazo całkowite, frakcja ilasta, wilgotność.
Urządzenie to jest na wyposażeniu agronomów firmy Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o. o. Świadczą oni nieodpłatnie usługę analizy gleby za pomocą skanera glebowego AgroCares dla rolników współpracujących z oficjalnymi dystrybutorami nawozów granulowanych produkowanych przez Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o.o.. Na szczególną uwagę zasługują nawozy przyczyniające się do odkwaszania gleby i poprawy jej właściwości tj. Polcalc III Generacji i SuperMag. Zachęcamy osoby zainteresowane wyżej opisaną analizą do kontaktu z przedstawicielami oficjalnych dystrybutorów na terenie całej Polski lub z naszą firmą: www.polcalc.pl.
Pomiar pH gleby w laboratorium
Najdokładniejszy pomiar parametrów badanej gleby można otrzymać, gdy próbki ziemi zostaną zbadane w laboratorium. Jest to metoda polecana szczególnie rolnikom, którzy muszą mieć wszystkie parametry gleby pod kontrolą i nie mogą pozwolić sobie na niedokładności i pomyłki w pomiarze. W zależności od obszaru pola, z którego trzeba dokonać pomiaru, pobiera się jedną próbkę średnią maksymalnie z 3-4 ha. Uzyskuje się ją za zmieszania 20-25 pojedynczych próbek, które zbiera się z pola zgodnie z procedurami zamieszczonymi przez OSChR na ich stronach internetowych. Następnie trzeba je wysłać do analizy laboratoryjnej. Dzięki temu otrzyma się pewną informację na temat odczynu pH gleby i innych, badanych wskaźników.
Badanie odczynu gleby powinno się robić najlepiej raz w roku po zbiorze roślin uprawianych na danym polu. Najlepszym terminem są miesiące sierpień-listopad, zanim posieje się rośliny na polu. Jest to zabieg konieczny, gdyż parametry gleby zmieniają się w czasie i pod wpływem różnych czynników.
Jak zmienić pH gleby?
Co należy zrobić, gdy okaże się, że pH ziemi nie jest takie, jakie powinno być? Jak je zmienić?
Jeśli okazało się, że gleba ma zbyt wysokie pH, należy ją zakwasić. Można tego dokonać za pomocą wymieszania gleby z nawozem zakwaszającym, np. fosforanem amonu, saletrą amonową, mocznikiem, kwaśnym torfem lub obornikiem ptasim. Jeśli natomiast badanie pokazało, że gleba ma zbyt niskie pH, konieczne będzie jej wapnowanie. W tym celu należy wymieszać glebę z wapnem sypkim np. Kujawit, Kujawit Premium lub w przypadku gleby kwaśnej o niskiej zawartości magnezu stosujemy Radkowit, Radkowit Premium. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest również wysiew (najlepiej pogłównie) granulatów wapiennych, tj. Polcalc III Generacji lub SuperMag (w przypadku gleb kwaśnych o niskiej zawartości magnezu). Szczegółowe informacje na temat wymienionych nawozów znajdą Państwo na naszej stronie www.polcalc.pl. Zachęcamy również do kontaktu z naszymi oficjalnymi dystrybutorami.
