Jakie klasy bonitacyjne gleb wyróżnia się w Polsce?
Klasy bonitacyjne dzielą gleby m.in. na podstawie ich jakości, położenia, budowy profilu glebowego, odczynu, składu. Wyróżnia się dziewięć klas gleby na gruntach ornych. Są to: I, II, IIIa, IIIb, IVa, IVb, V, VI, a także VIRz.
Klasa I to najlepsze gleby orne. Są zaliczane do bardzo dobrego kompleksu pszennego. Charakteryzują się wysoką zasobnością w składniki pokarmowe. Są łatwe w uprawie i ciepłe. Mają dobrą przewiewność i przepuszczalność, a także głęboką warstwę próchniczą. Najczęściej nie wykazują wysokiego zakwaszenia. Można znaleźć je m.in. na równinach – Wyżynie Lubelskiej w okolicy Chełma, Wyżynie Małopolskiej w okolicy Krakowa, Płaskowyżu Głubczyckim, w delcie Wisły, na Żuławach Wiślanych, Kujawach, Nizinie Wielkopolskiej, Śląskiej i Szczecińskiej oraz w okolicach Ciechanowa i Łowicza.
Klasa II to bardzo dobre gleby orne. Gleby klasy II są bardzo podobne do tych z klasy I, jednak zlokalizowane w gorszym terenie charakteryzują się gorszą przepuszczalnością i przewiewnością. W związku z tym trudniej się je uprawia i dają nieco gorsze plony niż gleby klasy I.
W klasie III wyróżnia się dwie podklasy – a i b. Wśród nich znajdują się dobre i średnio dobre gleby orne. Gleby te występują na obszarach o gorszych warunkach, dlatego też mają gorsze właściwości fizyczne, m.in. poziom wód gruntowych ulega dużym wahaniom. Czasami na glebach klasy III jest zbyt mokro, a czasami zbyt sucho.
W klasie IVa i b występują gleby orne średnie. Charakteryzują się przede wszystkim dużym zróżnicowaniem. Trzeba posiadać duże umiejętności do ich uprawy, by wszystkie zabiegi agrotechniczne i agrochemiczne wykonywać w czasie optymalnym dla danej gleby. W klasie IV gleby ciężkie zawierają duże ilości składników pokarmowych. Niestety są trudne do uprawy z powodu ich przewiewności i zimności. W upały mają tendencję do zsychania się i pękania. Konieczna jest najczęściej melioracja gleb tej klasy, z powodu zbyt wysokiego poziomu wód gruntowych. Jeżeli utrzymują się sprzyjające warunki atmosferyczne i gleba jest prawidłowo uprawiana, to można z niej uzyskiwać dobre plony, np. buraków cukrowych czy pszenicy. Jednak uprawy roślin i ich plony są w bardzo dużym stopniu zależne od tego, jaka w danym roku będzie wielkość opadów atmosferycznych.
W klasie V znajdują się gleby orne słabe. Charakteryzuje je mała żyzność, słaba urodzajność, suchość i lekkość. Nie są zbyt zasobne w składniki organiczne. Można na nich uprawiać żyto i łubin żółty. Natomiast kiedy rok obfituje w opady – ziemniaki i seradelę.
W klasie VI znajdują się gleby orne najsłabsze. Uważa się je za gleby wadliwe, zawodne, niepewne i o niskim plonowaniu. W tej klasie gleby są zbyt suche i zbyt luźne. Udaje się na nich uprawiać jedynie łubin. Jeżeli w danym roku występują sprzyjające warunki atmosferyczne, to można osiągnąć z nich średnie plony żyta. Do tej klasy gleb należą również gleby zakamienione, płytkie, a także zbyt mokre, w których poziom wód gruntowych jest ciągle bardzo wysoki. Melioracja takich gleb jest niezwykle trudna, a czasami nawet zupełnie niemożliwa.
Klasa VIRz to gleby przeznaczone pod zalesienie. Mają one bardzo słabo zaznaczony poziom próchnicy. Są ubogie w składniki odżywcze i bardzo suche. Nie mają przydatności jeśli chodzi o uprawę polową.
Jaki jest podział gleby ze względu na kategorie agronomiczne?
Wyróżnia się poszczególne rodzaje gleb w Polsce. Podzielić je można także względu na kategorie agronomiczne. Wśród nich występują:
- gleby lekkie;
- gleby średnie;
- gleby ciężkie.
Gleby lekkie mają charakter piaszczysty i przeważają w Polsce. Są suche i słabo zatrzymują wodę w podłożu. Nie mają zbyt wielu składników pokarmowych. Nadają się do uprawy roślin, które korzenią się głęboko. Inne sadzone na nich gatunki wymagają nawadniania. Do poprawy jakości gleb lekkich konieczne jest ich nawożenie np. obornikiem.
Gleby średnie nadają się do uprawy większości roślin. Zawierają sporo próchnicy – od 1% do 2,5% – dobrze utrzymują wodę i zapewniają roślinom odpowiedni dostęp powietrza. Jeżeli dba się o nie we właściwy sposób, mogą przynosić wysokie plony.
Gleby ciężkie charakteryzują się niskim natlenieniem i zbyt dużą absorpcją wody. Przez to nie są zbyt dobre do uprawy roślin. Aby stały się zdatne, wymagają wielu zabiegów agrotechnicznych i melioracyjnych.
Wapnowanie gleby
Wapnowanie gleb w Polsce jest zabiegiem koniecznym ze względu na to, że większość z nich wykazuje wysoką kwasowość. Jeśli ziemia ma niewłaściwe pH, roślinom jest bardzo trudno prawidłowo rosnąć i rozwijać się. Nie przynoszą oczekiwanych plonów, stają się bardziej podatne na choroby (zwłaszcza grzybowe). Kwaśne gleby w Polsce są wynikiem naturalnych procesów wymywania wapnia z ziemi, spowodowanych opadami atmosferycznymi, a także zbyt ekspansywną i agresywną działalnością człowieka.
Dlatego niezbędne jest poprawienie jakości gleby poprzez wykonanie zabiegu wapnowania. Najlepiej jest go przeprowadzić jesienią, już po zakończeniu zbiorów na polu lub wczesną wiosną, minimum na miesiąc przed rozpoczęciem sadzenia roślin lub ich siewu. Można do tego celu wykorzystać np. wapno magnezowe granulowane. Nie tylko pozwoli ono odkwasić glebę, lecz także wzbogaci ją w wapń i magnez. W sytuacji, gdy odczyn gleby bardzo mocno odbiega od optymalnego dla danej uprawy, najlepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie wapna w formie sypkiej, np. Kujawit lub Radkowit (w przypadku gleb kwaśnych, które mają niską zawartość magnezu). Jeśli odczyn gleby nie odbiega mocno od odczynu optymalnego, można zastosować wapna granulowane, np. Polcalc III Generacji lub SuperMag (w przypadku gleb kwaśnych, które mają niską zawartość magnezu). Termin wapnowania uzależniony jest od kondycji gleby wynikającej z jej analizy (odczyn pH) i gatunku roślin, które mają być uprawiane na polu.
W pierwszej kolejności, przed wapnowaniem, należy przebadać w laboratorium próbkę ziemi. Dzięki temu określi się, jakie jest dokładne pH gleby i jej zasobność w składniki odżywcze. Na podstawie wyników można dobrać odpowiednie produkty do nawożenia i wapnowania, a także prawidłową dawkę nawozu. Zabieg wapnowania najlepiej przeprowadzić w suchy i bezwietrzny dzień. Pozwoli to na ograniczenie strat wapna, które wynikają z pylenia. Wapno należy wymieszać równomiernie z ziemią. Trzeba pamiętać o tym, by zachować odstęp pomiędzy wapnowaniem gleby a stosowaniem różnych nawozów, m.in. azotowych, fosforowych czy siarkowych.
Dobre efekty w odkwaszaniu gleby przynosi jej wapnowanie za pomocą wapna węglanowego, np. wapna węglanowego granulowanego POLCALC III Generacji lub wapna magnezowego granulowanego SuperMag. Nie jest ono agresywne – stopniowo uwalnia się w glebie i skutecznie przywraca jej prawidłowe pH. Dla utrzymania efektu odkwaszenia gleby można zastosować także wapno dolomitowe, które działa bardzo wolno (przynosi efekty w ciągu kilku lat).
