Przygotowanie pola pod zboża ozime

Opublikowano: 2022-11-16 / Data ostatniej aktualizacji: 2025-06-30

Jak zadbać o rozkład resztek pożniwnych?

Dzięki resztkom pożniwnym można ograniczyć koszta związane z nawożeniem pola nawozami mineralnymi i zwiększyć zasobność gleby w składniki pokarmowe. Rozkład resztek pożniwnych jest długotrwałym procesem, którego czas zależny jest od aktywności biologicznej gleby, czyli zawartości pożytecznych bakterii glebowych. Można przyspieszyć ten proces poprzez zastosowanie azotu lub wapnia. Coraz bardziej popularne i mniej kosztowne, staje się to drugie rozwiązanie.

Rozkładająca się słoma wydziela substancje fitotoksyczne. Warunki tlenowe w glebie sprawiają, że są one nieszkodliwe dla roślin. Niestety często podczas mokrej jesieni w glebie powstają warunki beztlenowe, a w związku z tym wzrasta toksyczność związków fitotoksycznych i możliwość pojawienia się chorób grzybowych. Zastosowanie wapnia na rozkładającą się słomę ogranicza ich rozwój. Dodatkowo wapń podnosi pH gleby, sprawiając, że składniki pokarmowe w niej zawarte stają się łatwiej przyswajalne przez rośliny. Życie mikrobiologiczne gleby jest dzięki temu bardziej bujne, a jej struktura ulega poprawie.

Przygotowanie stanowiska pod siew zbóż ozimych

Efektywne przygotowanie pola pod zboża ozime ma kluczowe znaczenie dla wschodów, odporności roślin na zimę i przyszłych plonów. Po zbiorze przedplonu warto wykonać uprawkę pożniwną, np. z użyciem talerzówki lub grubera, która ograniczy parowanie wody i pobudzi rozkład resztek organicznych.

Przed samym siewem niezbędna jest uprawa przedsiewna, najczęściej z użyciem agregatu uprawowego. W przypadku cięższych gleb warto rozważyć orkę siewną. Celem jest uzyskanie równomiernej, gruzełkowatej warstwy siewnej oraz zapewnienie dobrego kontaktu nasion z glebą.

Kiedy powinno się siać zboża ozime?

Odpowiedni termin siewu zboża jest kluczowy dla całego okresu wegetacji rośliny. W zależności od regionu Polski ten okres będzie miał różną długość. Dlatego zostały wyznaczone oficjalne terminy, w których powinno się wysiewać na pola zboża ozime. Jednak w zależności od zmieniających się warunków pogodowych mogą one ulec przesunięciu. Błędne jest zbyt wczesne wysiewanie zbóż ozimych, ponieważ prowadzi do tego, że rośliny zbyt mocno się rozkrzewiają. Niewłaściwe jest także zbyt późne ich wysianie, przez które zboża mogą nie osiągnąć pełnego rozwoju przed zimą.

Pierwszym i najdelikatniejszym zbożem ozimym, które wysiewa się jesienią, jest jęczmień ozimy. Wysiewa się go w następujących terminach:

• od 05.09 do 15.09 we wschodniej i północno-wschodniej części Polski;
• od 10.09 do 18.09 w centralnej części Polski;
• do 20.09 w zachodniej i południowej części Polski.

Bardzo popularne jest pszenżyto ozime. Dobrze rośnie na wielu glebach i wysiewa się je od 5 do 20 września. W centralnej części Polski można wysiewać je nawet do końca września. Na zachodzie i południu kraju wysiewy rozpoczynają się 20 września i trwają nawet do 5 października. Pszenżyto ozime powinno się siać na głębokość od 2 do 4 cm.

Najmniejsze wymagania glebowe charakteryzują żyto ozime. Ma ono również swoje określone terminy wysiewu:

• od 05.09 do 15.09 w Polsce północno-wschodniej;
• do 25.09 w Polsce centralnej i południowo-wschodniej;
• od 20.09 do 30.09 w Polsce zachodniej;
• od 01.10 do 07.10 na Pomorzu Zachodnim.

Ostatni gatunek zboża ozimego to pszenica ozima, którą nazywa się też królową zbóż. Niezwykle ważne jest wysiewanie jej w określonym terminie, ze względu na jej wysoką delikatność. Pszenicę ozimą wysiewa się:

• od 05.09 do 20.09 w Polsce północno-wschodniej;
• od 10.09 do 25.09 w Polsce centralnej i południowo-wschodniej;
• w drugiej połowie września na zachodzie Polski;
• od 20.09 na Nizinie Śląskiej.

Terminy siewu zbóż ozimych według regionu

Zalecane terminy siewu zbóż ozimych w Polsce

Gatunek zboża	Region	Termin siewu
Jęczmień ozimy	Polska wschodnia i północno-wschodnia	5-15 września
	Polska centralna	10-18 września
	Polska zachodnia i południowa	do 20 września
Pszenżyto ozime	Cała Polska	5-30 września
Żyto ozime	Północno-wschodnia Polska	5-15 września
	Centralna i południowo-wschodnia Polska	do 25 września
	Zachodnia Polska	20-30 września
	Pomorze Zachodnie	1-7 października
Pszenica ozima	Północno-wschodnia Polska	5-20 września
	Centralna i południowo-wschodnia Polska	10-25 września
	Zachodnia Polska	druga połowa września
	Nizina Śląska	od 20 września

Dlaczego warto zbadać glebę przed siewem zbóż ozimych?

Wykonanie analizy gleby to jeden z najważniejszych kroków przed siewem zbóż ozimych. Badanie pozwala określić zawartość składników pokarmowych oraz poziom pH, co umożliwia precyzyjne dopasowanie nawożenia i zabiegów wapnowania. Dzięki temu można uniknąć przenawożenia lub niedoborów, które negatywnie wpływają na rozwój roślin. Analizę najlepiej wykonać kilka tygodni przed planowanymi zabiegami, by mieć czas na ich właściwe zaplanowanie.

Jak nawozić pole pod zboża ozime?

Pszenica to roślina wymagająca odpowiedniego nawożenia, dlatego konieczne jest poprawienie jakości gleby, aby zapewnić środowisko, które będzie wspierało jej wzrost. Pszenica dobrze rośnie przy pH od 6,0 do 6,8 – to optymalny odczyn gleby dla pszenicy.

Pszenica do prawidłowego rozwoju potrzebuje nawożenia makro- i mikroelementami. Należą do nich:

• fosfor;
• azot;
• siarka;
• potas;
• magnez;
• wapń;
• żelazo;
• mangan;
• miedź;
• bor;
• cynk;
• molibden.

Nawozy azotowe na polach pszenicy ozimej podaje się w jednej dawce jesienią oraz dwóch-trzech dawkach na wiosnę. Nawóz fosforowy powinien być podany jesienią w formie fosforu chronionego lub jako postać superfosfatową.

Konieczne jest także podanie nawozów siarkowych, wapniowo-magnezowych, takich jak np. wapno magnezowe granulowane POLCALC Magnez PLUS, oraz nawozów z mikroelementami.

W celu dobrania odpowiedniej dawki nawozów konieczne jest wykonanie analizy laboratoryjnej gleby. Dzięki temu będzie wiadomo, jaka jest zawartość pierwiastków w glebie, a także jaki jest jej odczyn pH.

Warto zaznaczyć, że optymalne pH dla zbóż ozimych wynosi:

• jęczmień ozimy 6,0–7,0
• pszenżyto ozime 5,0–5,5
• żyto ozime 4,5–6,5
• pszenica ozima 5,5–7,5

Jakie opryski stosować na zboża ozime?

Uprawy zboża ozimego są niezwykle wrażliwe na chwasty. Dlatego niezbędne jest zastosowanie herbicydów podczas procesu przygotowywania pola. Oprysk środkiem chwastobójczym najlepiej wykonać jesienią. Pozwoli to zabezpieczyć plony zboża przed konkurencyjnym i szkodliwym oddziaływaniem chwastów na uprawę.

Wapnowanie pól pszenicy

Wapnowanie pól pszenicy to konieczność ze względu na to, że ta roślina nie jest w stanie rosnąć w glebie o niskim pH. Dodatkowo, wapń stanowi pierwiastek niezbędny do tego, by pszenica mogła prawidłowo wzrastać. Jeżeli zabraknie go w glebie, to rośliny nie będą się dobrze rozwijać ani pobierać innych makro- i mikroelementów, nawet gdy te występują w danej glebie. Dlatego tak bardzo duży jest wpływ wapnowania na plony pszenicy.

Dopiero po dokonaniu analizy laboratoryjnej, ocenie, jakie pH ma gleba oraz określeniu jej niedoborów powinno się przystąpić do zabiegu wapnowania. Jeśli poza brakiem wapnia stwierdzono również niedobór magnezu, można wykorzystać wapno granulowane magnezowe Polcalc Magnez Plus albo produkt w sypkiej formie, np. Radkowit. Jeżeli nie ma niedoboru magnezu, to wystarczy zastosować np. wapno węglanowe, które wzbogaci glebę w wapń i wyrówna poziom pH.

Zobacz również: POLCALC III GENERACJI®

Wapnowanie pod zboża ozime można przeprowadzić wiosną, poprzedzającą wysiew zboża ozimego, lub jesienią. W okresie wiosennym należy ten zabieg wykonać minimum na miesiąc przed sadzeniem lub wysiewem pierwszych roślin, które będą stanowić przedplon dla zbóż ozimych. Przy jesiennym wapnowaniu gleby trzeba również zachować miesięczny odstęp pomiędzy wapnowaniem a siewem zbóż ozimych. Trzeba pamiętać również o zachowaniu okresu odstępu, przynajmniej 6 tygodni przed zastosowaniem innych nawozów. Chodzi tutaj głównie o nawozy fosforowe i azotowe, a także obornik i gnojowicę.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące przygotowania pola pod zboża ozime