04-10-2021

Artykuły

Pobierz PDF Wapnowanie pogłówne – na czym polega i kiedy je wykonać?

Wapnowanie pogłówne – kiedy zdecydować się na jego wykonanie?

Jedną z metod wapnowania w Polsce jest wapnowanie pogłówne. Trzeba jednak pamiętać, że ta metoda powinna być stosowana jedynie awaryjnie. Jeśli dochodzi do sytuacji, w której trzeba ratować plony, wówczas można wykonać taki zabieg. Często stosuje się wapnowanie pogłówne pszenicy, która jest bardzo wrażliwa na odczyn gleby. Zbyt niskie pH jest normą dla większości polskich terenów rolniczych, a to skutkuje niższymi plonami. Jeśli wapnowania nie udało się przeprowadzić w optymalnym terminie po zbiorze przedplonu, to zabieg pogłówny może uratować zbiory.

Jesienne nawożenie podnosi skuteczność zabiegu wapnowania i jest to najlepszy termin na jego wykonanie. Jeśli jest zbyt sucho, zaleca się wykonanie go wraz z nawożeniem NPK wiosną, kiedy nie można wjechać na pole, np. z powodu ograniczeń prawnych czy niekorzystnej, deszczowej pogody.

W jakim okresie wykonać wapnowanie pogłówne?

Jesień to zdecydowanie lepsza pora na wapnowanie pogłówne niż wiosna, ponieważ w tym czasie uzupełniany jest niedobór wapna. Decydując się natomiast na zimowe wapnowanie, należy przestrzegać kilku bardzo istotnych zasad:

• • zabieg wapnowania można wykonać tylko na polach równinnych. Wówczas wiadomo, że wapno nie zostanie zmyte z pola przez zimowe deszcze lub topniejący śnieg. Wapno wysiane zimą, dzięki wilgoci w glebie, w sposób naturalny będzie mogło się przemieścić wraz z wodą w głąb profilu glebowego;
  • nie należy wapnować pól zalanych wodą oraz pokrytych grubą warstwą śniegu (kilkucentymetrowa warstwa śniegu nie powinna stanowić już przeszkody do wykonania zabiegu);
  • do zimowego wapnowania zalecana jest przede wszystkim wolno działająca węglanowa forma nawozów wapniowych. Im niższa jest temperatura, tym lepiej ta forma nawozów działa. Poza tym takie wapno zastosowane na mokrą glebę może pozostać dłuższy czas bez przykrycia. Należy za to zrezygnować z wapnowania wapnem tlenkowym, które po zetknięciu z wilgocią będzie się zbrylać;
  • dawka nawozu powinna być niższa niż dawka stosowana w normalnych warunkach po żniwach. Zimowy zabieg wapnowania trzeba przeprowadzić wczesnym rankiem, gdy gleba jest jeszcze przemarznięta, wówczas bez problemu będzie można wjechać w pole, nie ugniatając nadmiernie gleby i nie niszcząc jej struktury. Nie należy wapnować gleb zmarzniętych do głębokości powyżej 25 cm;
  • warto zachować około miesięczną przerwę pomiędzy wapnowaniem a nawożeniem azotowym. Decydując się na wapnowanie pogłówne, należy je wykonać, licząc się jednak ze stratami azotu.

Do tej pory uważano, że najlepszy okres wapnowania to ten pożniwny. W praktyce nagromadzenie prac polowych w tym czasie sprawia, że nie zawsze wystarcza czasu na wapnowanie. W późniejszym terminie warunki również mogą nie być sprzyjające – jesień co roku zaskakuje i nie da się przewidzieć, jakie będą panować warunki atmosferyczne. Wysoka liczba opadów i uwilgotnienie gleby skutecznie uniemożliwiają wjazd w pole lub wprost przeciwnie, jest zbyt sucho, a to uniemożliwia rozkład nawozów.
Mimo wszystko glebę odkwasić trzeba, gdyż zaniechanie wapnowania na stanowisku gleb kwaśnych doprowadzi do przekształcenia glinu w formy toksyczne dla roślin. Część składników odżywczych, np. fosfor, stanie się dla nich niedostępna. Na takich stanowiskach do uratowania plonu konieczne jest pogłówne zastosowanie wapnowania, które jest możliwe tylko z użyciem węglanu wapnia (CaCO3). Wapno tlenkowe (palone, budowlane) zaaplikowane pogłównie zadziała szybko, ale zniszczy uprawę. Należy więc zastosować preparaty, które nie wpłyną niszcząco na wschodzące rośliny.

Jakich nawozów użyć, by wykonać wapnowanie pogłówne?

W trakcie wegetacji roślin można wykorzystać nawóz węglanowy granulowany. Nadaje się on do aplikacji jesienią, zimą oraz wczesną wiosną i na ogół jest łatwo wchłaniany z wierzchniej warstwy gleby (nie przedostaje się głębiej, gdyż nie jest mieszany z glebą). Zaletą granulatów jest ograniczenie pylenia i bardziej równomierny wysiew nawozu na polu w porównaniu do form sypkich.

Zarówno POLCALC III GENERACJI, jak i SuperMag mają ogromny potencjał odkwaszania. Testy laboratoryjne wskazują, że pozwalają one na odkwaszenie około 0,5 kg gleby z pH 4 do pH7. Aby właściwie wykorzystać ten potencjał, należy pamiętać o kilku wskazówkach. POLCALC III GENERACJI i SuperMag zaleca się stosować „pod agregat” lub pogłównie. Dla zachowania prawidłowości procesu odkwaszania granulat powinien zostać równomiernie rozsiany po wyrównanej powierzchni pola. Pod wpływem wilgoci następuje rozpad nawozu, który wraz z wodami opadowymi równomiernie płucze i odkwasza cały profil glebowy. Należy podkreślić, że nie powoduje to żadnych strat substancji czynnych spowodowanych parowaniem lub powstanie zagrożeń dla roślin – stąd możliwość stosowania pogłównego i wprost na użytki zielone.

Wysiew nawozu „pod orkę” zmniejsza korzyści płynące z jego zastosowania. Radykalnie pogarsza się wówczas równomierność procesu odkwaszania gleby i opóźnia się proces rozpadu granulek. Zima to bez wątpienia lepszy okres na przeprowadzenie wapnowania niż wiosna. W okresie zimowym możliwe jest skorzystanie z jesienno-zimowych zapasów wody w glebie oraz zyskanie na czasie poprzez wydłużenie kontaktu wapna z glebą. Wapnowanie w zimie stosowane jest zazwyczaj pod planowaną do wysiewu kukurydzę, zboża jare oraz w mniejszych dawkach pod buraki. Nie zaleca się stosowania wapna pod rośliny nielubiące świeżo wapnowanych stanowisk, tj. ziemniaków, owsa czy łubin. Często stosowany jest nawóz wapniowy na międzyplony pozostawione na okres zimy, które będą przyorane wiosną.

Podsumowując, nie należy się bać stosowania wapna na rośliny pogłównie. Jest to ryzykowny, ale często jedyny sposób ratowania plonów.

Tabela 1. Orientacyjne dawki granulowanego wapna nawozowego Polcalc III Generacji. Dawki dotyczą wyłącznie nawozów wapniowych POLCALC III GENERACJI® i zostały opracowane na podstawie metody inteligentnego i systematycznego nawożenia wapnem granulowanym.

Tabela 2. Orientacyjne dawki granulowanego wapna magnezowego SuperMag. Dawki dotyczą wyłącznie nawozu SuperMag i zostały opracowane na podstawie innowacyjnej metody systematycznego nawożenia wapnem granulowanym.