W Polsce coraz częściej stosowane są systemy uprawy bezorkowej. Przyczyniają się one do zmniejszenia pracochłonności produkcji roślinnej, ograniczenia strat wody, a także polepszenia struktury gleb poprzez zwiększenie zawartości materii organicznej (próchnicy). Warto przypomnieć ponadto, że w porównaniu do upraw tradycyjnych (z zastosowaniem pługa) w uproszczonej uprawie roli i siewie bezpośrednim akumulacja resztek roślinnych powoduje znaczące zwiększenie koncentracji P, K i Mg w powierzchniowej warstwie gleby (Blecharczyk i in. 2007; Kraska 2011). Pobór i wykorzystanie przez rośliny makropierwiastków zawartych w warstwie ornej gleby jest jednocześnie ściśle uzależnione od rozpuszczalności w roztworze glebowym. Należy jednak pamiętać, że proces pobierania pierwiastków z gleby w znacznym stopniu jest uzależniony od jej odczyny (pH gleby). Gleby Polski są w różnym stopniu zakwaszone (Ryc. 1.), dlatego utrzymanie ich we właściwej agrokulturze wymaga dbałości o prawidłowy odczyn. Jest to szczególnie istotne w przypadku systemów uprawy bezorkowej, które wykazują naturalną tendencję do podwyższonej kwasowości warstwy powierzchniowej gleby (Małecka i in. 2012). W przypadku upraw bezorkowych niskie pH gleby wymusza przedsiewne zastosowanie granulowanego wapna węglanowego Polcalc III Generacji lub granulowanego wapna magnezowego SuperMag (Ryc. 2) w dawce od 500 do 1000 kg∙ha-1 (zależnie od odczynu gleby oraz gatunku wysiewanej rośliny). W przypadku uprawy bezorkowej gleb bardzo kwaśnych zabieg wapnowania powinien być dwuetapowy. Najpierw należy zastosować wapno węglanowe pyliste Kujawit w dawce 2,0 – 3,5 t∙ha-1, a dopiero po siewie roślin stosujemy drugą dawkę granulowanego środka wapnującego, np. Polcalc III Generacji lub SuperMag w dawce od 500 do 1000 kg∙ha-1. W przypadku gleb lekko kwaśnych należy zastosować Polcalc III Generacji lub SuperMag pogłównie, po wschodach roślin. Dawkę wapna uzależniamy wówczas od gatunku rośliny uprawnej (www.polcalc.pl). Ustalenie optymalnego odczynu gleby właściwego dla danej rośliny pozwala na zmniejszenie kosztów nawożenia przy jednoczesnym uzyskaniu wysokiego plonu (Tab. 1).
Ryc. 1. Struktura odczynu gleb w poszczególnych województwach
Ryc. 2. Granulowane nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe produkowane przez Polcalc Nawozy Wapniowe Sp. z o.o.
Tab. 1. Wpływ odczynu gleby na plon względny wybranych gatunków roślin uprawnych
